TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR

Şapka ve Kılık – Kıyafet Kanunu (25 Kasım 1925) Atatürk halka örnek olmak için Kastamonu gezisinde şapka giymiştir. Daha sonra çıkarılan bir kanunla şapka giymek zorunlu hale getirildi. Peçe, çarşaf gibi kıyafetler yasaklandı. Dini kıyafetleri, yalnız Diyanet işleri başkanı Rum Patriği Ermeni Patriği ve Hahambaşı her zaman her yerde giyebilecekti.

➥ Atatürk’ün, kanun çıkmadan önce Kastamonu gezisine şapka giyerek gitmesi, devrimleri tepeden inme yapmayıp halkın katılımını da sağlama çabası olarak açıklanabilir.

Tekke ve Türbelerin Kapatılması (30 Kasım 1925) Osmanlı toplum ve eğitim hayatında önemli bir yere sahip olan tekke ve zaviyeler zamanla yozlaşmış çağ dışı kurumlar haline gelmişti. Toplumda ayrılık unsuru oluşturan bu kurumların Laik Türkiye Cumhuriyeti ile bağdaşma olanağı yoktu. Bu nedenle 30 Kasım 1925’te çıkarılan bir kanunla tekke, zaviye ve türbeler kapatıldı; Şeyh, derviş, mürid, dede gibi ünvanlar da yasaklandı.
Atatürk “Türkiye Cumhuriyeti, Şeyhler, dervişler ve müridler memleketi olamaz. En doğru tarikat (yol) medeniyet tarikatıdır.” demiştir.

Miladi Takvimin Kabulü (26 Aralık 1925) Osmanlı Devleti’nde daha önceleri Hicri ve Rumi Takvimler kullanıyordu. Batı ile ilişkilerin daha iyi düzenlenebilmesi için Miladi Takvim kabul edilmiştir. 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.

Ölçü ve Tartıların Değiştirilmesi (1 Nisan 1931) Osmanlı Devleti’nde uzunluk birimi olarak “arşın”, “endaze”, ağırlık birimi olarak da “okka” kullanılıyordu.
Bu durum Avrupa Devletleri ile olan ekonomik ilişkilerimizde zorluklar çıkarıyordu. Çıkarılan kanunla Avrupa devletlerinin kullandığı metre – kilogram ve bunların küçük – büyük ölçü birimleri kabul edildi.

Soyadı Kanununun Kabulü (21 Haziran 1934) Osmanlı Devleti’nde kişiler aile, baba adı ya da ünvanla anılıyordu. Hukuki bir karmaşaya neden olan bu duruma son vermek amacıyla soyadı kanunu çıkartıldı. Böylece her aile bir soyad aldı. Meclis 24 Kasım 1934’te Mustafa Kemal Paşa’ya “Atatürk soyadını vermiştir.

➥ Bu kanunla, kişilik hakları korunmuş ve bireysel bilincin gelişmesi konusunda bir adım atılmıştır.
Halkçılık ilkesi ile ilişkilidir.

Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi

★ Medeni kanunun kabulü ile meslek seçiminde kadınlar serbestlik,
★ 3 Nisan 1930’da belediye seçimlerine girme hakkı,
★ 26 Ekim 1933’de köy muhtarı ve heyeti seçimlerine girme hakkı,
★ 5 Aralık 1934’te milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi,

➥ Kadınlara seçme ve seçilme hakkını Avrupa’da ilk kez Atatürk vermiştir.

Hafta Tatili Ayarlaması
Osmanlı Devleti’nde Cuma günü yapılan hafta tatili Cumhuriyet Dönemi’nde, Batılı devletlere daha hızlı uyum sağlayabilmek için, pazar gününe alınmıştır. (1935).