1. Dünya Savaşı’ nın Sonunda İmzalanan Ateşkes Anlaşmaları

★ Bulgaristan’la (29 Eylül 1918) Selanik Ateşkesi
★ Osmanlı Devleti’yle (30 Ekim 1918) Mondros Ateşkesi
★ Avusturya-Macaristan’la (3 Kasım 1918) Villa Guisti Ateşkesi
★ Almanya ile (11 Kasım 1918) Rethondes Ateşkesi imzalanmıştır.

1. Dünya Savaşı’nı Bitiren Barış Antlaşmaları

★ Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919)

Yenen devletler savaşın bitiminde yapılacak barış antlaşmalarının esaslarını görüşmek üzere bir araya gelmişlerdir.
İngiltere, Fransa, İtalya, ABD, Japonya katılmıştır.

Görüşülen konular
★ Avrupa siyasi haritasının yeniden belirlenmesi
★ Sömürge paylaşımının gözden geçirilmesi
★ Yenilen devletlerin paylaşımı (topraklarının)
★ Almanya’nın ve diğer yenilen devletlerin güçlenmesinin engellenmesi
★ Dünya barışının korunmasının nasıl olacağı
★ İzmir ve çevresinin İtalya’dan alınarak Yunanistan’a verilmesi

➥ I. Dünya Savaşı’nın galip devletleri konferansı yönlendirmişlerdir. Yenilen devletlere tasdik etmekten başka çare kalmamıştır.

Konferansın sonucu

★ Almanya, Bulgaristan, Avusturya ve Macaristan’la yapılacak antlaşmalar imzalandı.
★ Osmanlı Devleti ile yapılacak antlaşma gündeme gelmesine rağmen topraklarının paylaşımında sorunlar çıkması nedeniyle ileri bir tarihe bırakıldı.
★ İtilaf Devletleri, Wilson prensiplerine ters düşmemek için “Manda ve Himaye” fikrini geliştirdiler.
★ Milletler Cemiyeti kurulması kararı alındı.
★ İzmir ve çevresi İtalya’dan alınarak Yunanistan’a verildi.

➥ İzmir ve çevresinin Yunanistan’a verilmesi ilk görüş ayrılığıdır. İtalya küstürüldü.

Yapılan Antlaşmalar

Brest-Litowsk Barışı (3 Mart 1918)

Bolşevik Rusya ile İttifak Devletleri arasında imzalandı. Ekim devrimi ile iktidara gelen Bolşevikler ülke içinde rejimi yerleştirmek ve Çarlık Rusyası’nın emperyalist politikalarını benimsemediklerini göstermek için imzalamışlardı.

Antlaşmaya göre;

★ Rusya; Litvanya, Polonya ve Estonya topraklarından çekilecektir.
★ Litvanya, Estonya ve Polonya’nın geleceğini İttifak Devletleri belirleyecektir.
★ Rusya; Ukrayna’nın bağımsızlığını tanıyacaktır.
★ 1878 Berlin Antlaşması’yla Osmanlı Devleti’nden aldığı Kars, Ardahan ve Batum’u geri verecektir.

Not:

Savaştan galip çıkan İtilaf Devletleri bu antlaşmayı tanımamıştır.

Versailles (Versay) Antlaşması (28 Haziran 1919)

Bu antlaşma 440 maddeden oluşmaktadır.

★ Almanya bütün deniz aşırı topraklarını keybetti.
★ Ağır savaş tazminatı ödeyecektir.
★ Alsace-Loren, Fransa’ya verildi.
★ Avusturya ile Siyasi ittifak kurması yasaklandı.
★ Ordu ve donanması dağıtıldı.
★ 10 yıl süre ile Belçika, Fransa ve İtalya’nın kömür ihtiyacını karşılaması kararı alındı.
★ Topraklarının bir kısmını Belçika, Danimarka, Litvanya, Çekoslavakya ve Lehistan’a (Polonya) vermek zorunda kaldı.

➥ Versay Antlaşması’nın ağır şartları Almanya’da Nasyonalizm’in gelişmesine ve II. Dünya Savaşı’nın çıkmasına neden oldu.

Saint Germain (Sen Jermen) (10 Eylül 1919)

İtilaf Devletleri bu antlaşmayı Avusturya ile imzaladılar.

★ Avusturya – Macaristan parçalandı.
★ Avusturya, Macaristan ve Çekoslovakya adında üç devlet oldu.
★ Ekonomik ve siyasi kısıtlamalar getirildi.
★ Zorunlu askerlik kaldırıldı.
★ Topraklarının bir kısmını Polonya’ya vermek zorunda kaldı.
★ Çekoslovakya ve Yugoslavya’yı tanıyacaktır.

Neully (Nöyyi) Antlaşması (27 Kasım 1919)

Bulgaristan’la imzalandı.

★ Gümülcine ve Dedeağaç’ı Yunanistan’a verecektir.
★ Güney Dobruca’yı Romanya’ya bırakacaktır.
★ Ağır savaş tazminatı ödeyecektir.
★ Ordusunda sınırlamalar getirildi.
★ Ege Denizi ile bağlantısı koparıldı.

Trianon (Triyanon) Antlaşması (04 Haziran 1920)

Avusturya’dan ayrılarak kurulan Macaristan’la imzalanmıştır.

★ Macaristan; Romanya, Çekoslovakya ve Yugoslavya’ya toprak bırakmak zorunda kaldı.
★ Avusturya ile birleşmemeyi kabul etti.
★ Ordusu sınırlandırıldı.
★ Avrupa Devletlerini tanıyacaktır (Yeni kurulduğu için)

Sevres (Sevr) Antlaşması (10 Ağustos 1920)

En sonra imzalanan barış antlaşmasıdır. Osmanlı topraklarının öneminden dolayı paylaşılması problem olmuştur.
24 Nisan 1920’de San Remo Konferansı ile 433 maddelik bir Sevres Antlaşması ortaya çıkmıştır. Bu antlaşmayı Osmanlı Saltanat Şurası imzalamasına rağmen Osmanlı Mebusan Meclisi’nin dağıtılması nedeniyle meclis imzalamamıştır. Bu da antlaşmanın padişah tarafından imzalanmasını engellemiştir.
Ayrıca Türk Kurtuluş Savaşı’nın başlaması nedeniyle yürürlüğe sokulmak istenmesine rağmen uygulama alanı bulamamıştır.

★ Bu antlaşmaya geniş bir şekilde ileride dönülecektir.