SAVAŞ SONRASI (1918 – 1922)

a) 1. Dünya Savaşı’nın Sonuçları

★ Kalıcı bir barış sağlanamamıştır.
★ Avrupa’nın siyasi yapısında önemli değişiklikler olmuştur.
★ Yeni devletler kurulmuş ve imparatorluklar yıkılmıştır.
★ Dünya barışını korumak için Milletler Cemiyeti kurulmuştur.
★ Rusya, İtalya ve Almanya gibi devletlerde rejimdeğişikliği olmuştur. (Komünizm, Nazizm, Faşizm)
★ Sömürgeciliğin adı manda ve himaye diye değiştirilmiştir.
★ Savaş tazminatı yerine onarım tabiri kullanılmıştır.
★ Savaşın en kazançlı ülkesi İngiltere’dir.

★ İlk kez tank, kimyasal silah ve denizaltılar kullanılmıştır.
★ Cephe gerisi insanları korumak için Sivil Savunma Teşkilâtı kurulmuştur.
★ ABD, Monrea Doktrini (kapalılık politikası) gereğince Avrupa siyasetinden çekilmiştir.

b) Osmanlı Devleti’nin Durumu

Savaşı kaybeden Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamıştı.

Bu antlaşmaya göre;

★ Boğazlar İtilaf Devletlerine terkediliyor.
★ Yeraltı ve yerüstü kaynakları ile liman ve tersaneler İtilaf devletlerine bırakılıyorlardı.
★ Ordu terhis edilecek, silah ve cephaneler İtilaf devletlerine teslim edilecek.
★ İtilaf Devletleri, güvenliklerine tehlikede gördükleri durumda herhangi bir noktayı işgâl edebileceklerdi. (en önemli madde)
★ Vilayetisitte’de (Erzurum, Van, Elazığ, Diyarbakır, Sivas ve Bitlis) bir karışıklık çıkarsa işgâl edilecek.
(Amaç burada bir Ermeni Devleti kurmak)
Mondros’tan hemen sonra İtilaf Devletleri Anadolu topraklarını işgâle başlamışlardır.
Osmanlı Mebusan Meclisi toplanarak Misakımilli (milli yemin) kararlarını almışlardır. Bunun üzerine İtilaf Devletleri 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgâl etmişlerdir.
Bu duruma tepki gösteren Türk halkı Mustafa Kemal liderliğinde milli mücadeleyi başlatmıştır. Amaç “Ya İstiklâl Ya Ölüm” dü ve Türk milleti zoru başararak 24 Temmuz 1923’teki Lozan Antlaşması ile Sevr Antlaşması’nın geçersizliğini ilân etmiş ve bağımsızlığını tüm dünyaya kabul ettirmiştir.

NOT :

Türkiye’de 23 Nisan 1920’de TBMM açılmış, yeni bir devlet kurulmuştur. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilânı ile Türkiye’de “Cumhuriyet” yönetimine geçilmiştir.