1. MEŞRUTİYET’İN İLANI (23 Aralık 1876)

Tanzimatla birlikte başlayan Batılılaşma hareketi, eşitlik, özgürlük, demokrasi, vatan ve millet gibi kavramları işleyen, adına Jön Türk ya da Genç Osmanlılar denilen bir kuşak yetiştirdi. Bu dönemde öne çıkan Namık Kemal, Mithat Paşa, Şinasi ve Ziya Paşa gibi düşünürlerin söz ve yazıları toplumu derinden etkiledi.

Jön Türkler’e göre Osmanlı Devleti’nin dağılmaması için siyasi yapıda köklü bir değişime ihtiyaç vardı.
Anayasal parlamenter sisteme geçmekle birçok önemli sorunun kendiliğinden çözüleceğine inanılıyordu.
Meşrutiyet yanlıları Abdülaziz’i tahttan indirmeye karar verdiler. Hüseyin Avni Paşa, Mütercim Rüştü Paşa, Mithat Paşa, şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi ve Kayserili Ahmet Paşa’nın liderlik ettiği bir grup bir saray darbesi ile Abdülaziz’i tahttan indirdi; fakat V. Murat’ın psikolojik sorunlarından dolayı yerine 2. Abdülhamit getirildi.
Meşrutiyet: Saltanat ile yönetilen ülkelerde padişahın başkanlığında oluşturulan parlamento sistemine denir.
Meşrutiyetin ilan edilmesinde Jön Türkler etkili olmuştur.
Eğer meşrutiyet ilan edilirse;

★ Avrupalı devletlerin Osmanlı’nın içişlerine karışması engellenecekti.
★ Ayrıca imparatorluğun dağılması da önlenmiş olacaktı.
Padişah 2. Abdülhamit 23 Aralık 1876’da 119 maddeden oluşan Kanunuesasi’yi ilan ederek Meşrutiyet yönetimini başlatmıştır.
★ Kanunuesasi 119 maddeden oluşmaktadır.
Anayasa hazırlanırken Belçika, Prusya ve Fransa anayasaları örnek alınmıştır.
★ Anayasa Komisyonu Başkanı Mithat Paşa’dır.

Kanunuesasi’nin Önemli Bazı Maddeleri Şunlardır :

★ Meclis, Mebusan Meclisi ve Ayan Meclisi’nden oluşacaktır.

✍ Ayan meclisi üyeleri seçimle değil de atama yoluyla belirlendiğinden ulusal egemenlik ile bağdaşmaz.

Mebusan Meclisi: Her 50 bin erkeğe bir üye düşecek şekilde oluşmuştur. Seçimler 4 yılda bir yapılır. Bu meclisin üyeleri sadece seçildiği bölgeyi değil tüm Osmanlı toplumunu temsil eder.

★ Meclisi açma kapama yetkisi padişaha aittir. Padişah istediği zaman meclisi kapatabilecekti. Hükümet meclis karşı değil padişaha karşı sorumludur.

✍ Padişahın iradesi halkın iradesinden daha üstün duruma gelmiştir.

★ Anayasada kişisel hak ve özgürlükler olan inanç öğrenim, öğretim, vergi, yasal eşitlik gibi konulara da yer verilmiştir.

✍ Anayasanın ilan edilip meclisin açılması ile Osmanlı Devleti tarihinde yönetim alanında ilk kez değişme olmuş ve halk padişahın yanında yönetime ortak olmuştur.

★ Bu ilk mecliste isyan etmelerini engellemek için azınlıklara da temsil hakkı verilmiştir.

MECLİSİN KAPANMASI

Bu mecliste ülke bütünlüğünün korunması adına gayrimüslimlere de temsil hakkı verilmişti. İlk mecliste 69 Müslüman üyeye karşılık 46 gayrimüslim ve 26 tane Ayan Meclisi üyesi vardı.
Azınlık milletvekillerinin olumsuz ve uzlaşmaz tavırları yüzünden padişah 2. Abdülhamit, Osmanlı – Rus Savaşı’nı gerekçe göstererek Mebusan Meclisi’ni süresiz kapatmıştır. Böylece Kanuniesasi yürürlükten kaldırılmış oldu. (14 Şubat (1878)

Konuyu Ayrıca Videoda İzleyin: