1932 – 1938 Türk – İtalyan İlişkileri
Türk – İtalyan İlişkileri
Bu dönem Türk – İtalyan ilişkilerinin gelişiminde, Türkiye ile İtalya arasında 1928 yılında imzalanan antlaşmanın tesiri olmuştur. Gerçi bu antlaşmanın Türkiye ile İtalya arasında büyük bir yakınlaşma sağladığı söylenemez, ama yine de bir müddet ilişkilerin iyi gitmesinde rolü olduğu muhakkaktır. Ancak, İtalya’nın 1934 yılında Orta ve Yakındoğu’ya yayılma emellerinin ortaya çıkması bir anda Türk -İtalyan ilişkilerini de olumsuz etkilemiş ve bu olaydan ilişkiler büyük zarar görmüştür. İtalya’nın 1935’te Habeşistan’a saldırması Türkiye’yi büsbütün kaygılandırmıştır.
Türkiye, İtalya ile ilgili böyle bir tutum içinde bulunduğu bu sırada, Milletler Cemiyeti tarafından, İtalya’yı bu saldırgan politikasından vazgeçirmek maksadıyla, alınan zorlama tedbirlere de katılmıştır. İtalya bu tedbirlere katılan ülkeleri tehdit edince de Türk – İtalyan ilişkileri tamamen bozulmuştur. Özellikle İtalya’nın 1936 yılında on iki adayı kuşatması, Türkiye’yi huzursuz etmiş ve ilişkileri daha da gerginleştirmiştir. Ayrıca İtalya bu yıl yapılan Montrö Boğazlar Konferansı’na da katılmayarak, Türkiye’nin, Boğazların durumu ile ilgili isteğinin karşısında yer almıştır.
Bu dönemde iki ülke arasında devam eden bu gerginlik, İtalya’nın yine 1936 yılı içerisinde 1928 antlaşmasına bağlı olduğunu bildirmesiyle kısmen yumuşama devresine girmiştir. Yine bu sırada, İtalya ile İngiltere arasında sağlanan yakınlaşmaya paralel olarak, iki ülkenin 2 Ocak 1937 tarihinde Akdeniz konusunda bir antlaşma imzalamaları, Türk – İtalyan ilişkilerinin iyileşmesine yardımcı olmuştur.
İki ülke arasında sağlanan bu yumuşama çerçevesinde, Türk Dışişleri Bakanı, Şubat 1937’de İtalya’yı ziyaret etmiştir. Bu ziyaret sırasında, iki ülke dışişleri bakanları arasında Milano’da gerçekleştirilen görüşmeden sonra, iki ülkeyi birbirinden ayıran herhangi bir mesele olmadığına dair bir bildiri yayınlanması, ilişkilerde yeni bir işbirliği ortamı doğurmuştur. Ancak, bu yeni dönemde, İtalya’nın Türkiye’yi, Almanya – İtalya grubunun yanına çekmeye çalışması, bu işbirliği döneminin uzun süreli olmasını engellemiştir.
Bu dönemde, Akdeniz’de görülen ve İtalyanlar’ın yaptığı düşünülen denizaltı korsanlığı ile ilgili görüşmelerde bulunmak üzere 10-11 Eylül 1937 tarihinde Avrupa devletlerinin katılmasıyla Nyon’da bir konferans düzenlenmişti. Bu konferansa İtalya katılmazken, Türkiye’nin katılarak İngiltere ve Fransa’yı desteklemesi, Türk – İtalyan ilişkilerini yeniden gerginleştirmiştir.
Bu dönemde, oldukça zik zaklı bir seyir takip eden Türk – İtalyan ilişkileri, aynı zamanda Türkiye’nin yavaş yavaş statükocu devletlerin tarafına geçmesinde de etkili olmuştur.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.