2. OSMAN (GENÇ OSMAN) DÖNEMİ VE ISLAHATLARI

ISLAHAT

★ Bir şeyi daha iyi bir duruma getirmek için yapılan çalışmaların tamamı. Genel olarak herhangi bir kuruluşta, devlet düzeninde eskimiş ya da bozulmuş olan yanları düzeltmek de denilebilir. Islahatı bu tanımdan yola çıkarak inkılaptan ayırmak lazım. İnkılap mevcut düzeni yıkıp yerine yenisinin kurulmasını ihtiva ederken, ıslahat zaten var olan kurumların iyileştirilmesi çabası olarak gösterilebilir.
★ Osmanlı Devleti’nin 17. yüzyılda karşı karşıya kaldığı isyanlar, savaşlardaki başarısızlıklar ve devlet kurumlarındaki bozulmalar devleti iyice zayıflatmıştı. Bu durumu düzeltmek ve devleti eski gücüne kavuşturmak için; 2. Osman, 4. Murat, 4. Mehmet gibi padişahlar; Tarhuncu Ahmet Paşa ve Köprülüler gibi Sadrazamlar bazı düzenlemelere giriştiler.

2. OSMAN’IN ISLAHAT ÇABALARI

Osmanlı tarihinde ilk köklü ıslahat çalışmaları 2. Osman tarafından başlatılmıştır. Bu dönemde yapılan yenilik çalışmaları şunlardır:

★ Saraydan cariye almayarak, saray dışı evlilik
★ Şeyhülislamın elinden müderris ve kadıların tayin işlerini almış ve ona yalnızca fetva verme işini bırakmıştır.
★ Zamanın gereklerine göre yeni kanunların yapılmasını planlamıştır.
★ Başkent değişikliğini düşünmüş ve başkenti büyük çoğunluğu Türk ve Müslüman olan bir şehre taşımak istemiştir.
★ Hotin Seferi’ndeki gevşekliklerinden dolayı Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı düşünmüş; fakat bu haberin duyulması üzerine ayaklanan yeniçeriler genç padişahı öldürmüşlerdir (1622).

✍ Genç Osman (2. Osman) Osmanlı tarihinde yeniçeriler tarafından öldürülen ilk padişahtır.

GENÇ OSMAN’IN LEHİSTAN SEFERİ

Osmanlı Devleti ile Lehistan arasındaki sınır Dinyester Nehri idi. İki devlet arasında aslında iyi dostluk kurulmuş ve karşılıklı antlaşmalar imzalanmıştı. Antlaşmaya göre Osmanlı Devleti, Kırım Hanı’nı Lehistan’a akın yaptırtmayacak, buna karşılık Lehistan’da Erdel ve Boğdan’ın içişlerine karışmayacaktı.
Fakat ne Kırım Hanı akınlarından vazgeçiyor ne de Lehistan boş duruyordu. Kazaklardan aldığı destekle Osmanlı sahillerini vuran Lehistan neredeyse Boğaziçi’ne kadar geliyordu. Hatta Lehistan Boğdan’ın içişlerine müdahale ettiği gibi Boğdan’a bağlı olan Hotin Kalesi’ni de işgal etmişti.

Padişah Ordunun Başında

2. Osman, Lehistan’a savaş ilan etmiş ve ordusu ile İstanbul’dan yola çıkmıştı. Ordu 2 Eylül 1621’de Dinyester Nehri kenarındaki Hotin Kalesi’ne geldi.
Padişahın bizzat başlarında olması askeri heyecanlandırsa da ordudan kaçma modası yayılmaya başlamıştı. 2 Eylül’de başlayan savaş 5 Ekim’e kadar sürmüş, padişah çok istese de sonuç alınamamıştı.
Kale kuşatmasında yeniçerilerin isteksizliğini gören padişah Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı düşünmüştür.
Sefere katılan padişah sorunun kaynağını görmüştür.
Ancak padişah bu sorunu çözmeden yeniçeriler tarafından öldürülmüştür.