OSMANLI TOPLUMUNUN SOSYAL YAPISI

Osmanlı Devleti farklı dil, din ve ırktan meydana gelen bir toplum mozayiğine sahipti. Osmanlı toplumu aralarında katı bir ayrımın olmadığı yönetenler (askeri) ve yönetilenler (reaya) olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Görevine sadık ve çalışkan birisi yönetici sınıfına geçebiliyordu.
İki sınıf aralarındaki en önemli fark ise yönetenler yöneticilik yapar ve vergi ödemezlerdi. Yönetilenler (reaya) ise yöneticilik yapamaz vergi öderlerdi.

1) Yönetenler (Askerîler)

Padişahın idarî askeri, siyasi ve dinî yetki tanıdığı devlet görevlileridir.

Kendi aralarında;

★ Saray halkı
★ Seyfiye
★ İlmiye
★ Kalemiye

diye dört sınıfa ayrılmıştır.

Bu sınıfların en üst konumunda bulunan padişah, Müslüman ve gayrimüslim herkesin padişahıdır.

Seyfiye

★ Kılıç sahibi asker demektir.
★ Sadrazam, beylerbeyi, sancak beyleri, neferler, tımarlı sipahiler ve deniz askerleri bu sınıfa girmektedir.
★ Bu sınıf askerlik hizmetinin yanında yöneticilik de yapıyorlardı.

İlmiye

Daha çok ilimle meşgul olan topluluğu ifade eder. Öğretim işi yapan müderrisler, yargıçlık ve noterlik görevi olan Kadı’lar, imamlar, müezzinler, şerifler, tarikat şeyhleri ve şeyhülislam bu sınıftandır.

★ İlmiye sınıfının en kıdemlisi aynı zamanda divan üyesi olan şeyhülislam ve kazaskerdir.
★ İlmiye sınıfını oluşturan kişilere ilim adamı manasına gelen ulema adı verilmiştir.
★ İlmiye mensupları yaptıkları iş karşılığında almaları gereken ücreti eğitim için kurulan vakıflardan alıyorlardı.
★ Kadılar gördükleri davalardaki harçlardan, kazasker ve şeyhülislam ise hazineden maaş alırlardı.

Kalemiye

★ Ehlikalem adı da verilmiştir.
★ Bugünkü karşılığı devletin bürokrat kesimidir.
★ Bu sınıf genellikle Türk kökenli kişilerden oluşuyordu.
★ Defter eminleri, Reisülküttap, Anadolu ve Rumeli defterdarı ile Nişancı, kalemiye sınıfındandır.
★ Nişancı ve Defterdar bu sınıfın divandaki temsilcileridir.

2) Yönetilenler (Reaya)

Bu sınıf Osmanlı toplumunun büyük bir kısmını kapsamaktadır. Yönetenler sınıfının dışında kalan köylüler, şehirliler, göçebeler, Müslüman ve gayrimüslim tebayı içine almaktadır. Geçimlerini tarım ticaret ve sanayi alanında üretim yaparak sağlarlar. Aynı zamanda vergi vermekle mükellef olan sınıftır.