FRANSA İLE İLİŞKİLER VE KAPİTÜLASYONLAR

Osmanlı – Fransız ilişkileri Şarlken’e yenilen Fransuva’nın Kanuni’den yardım istemesiyle başlamıştır.
Kanuni Sultan Süleyman Şarlken’e karşı bir denge oluşturmak ve Avrupa Hıristiyan birliğini parçalamak için Fransa’yı desteklemişti.
Osmanlı Devleti’nin desteğini kaybetmek istemeyen Fransuva, Kanuni’ye bir elçi göndererek, bir takım ayrıcalıklar talep etti. Taraflar arasında dostluk ve ticaret antlaşması imzalandı.

Osmanlı’nın İmtiyazâtımahsusa, Avrupalıların Kapitülasyon dediği ayrıcalıklara göre;

★ Fransız ticaret gemileri Osmanlı sularında ve limanlarında serbestçe dolaşabilecek.
★ Osmanlı ticaret gemileri Fransız suları ve limanlarında serbestçe dolaşabilecekler.
★ Osmanlı tüccarlarından Fransızların alacağı gümrük ve vergiler Fransız tüccarlarından Osmanlıların alacağı gümrük ve vergiler eş değer olacak.
★ Fransız tüccarları arasındaki davalara Fransız mahkemeler bakacak.
★ Osmanlı ülkesinde Türk tüccarlarla Fransız tüccarlar arasındaki anlaşmazlıklara Türk mahkemeleri bakacak; fakat mahkemelerde bir Fransız tercüman bulunacak.
★ Fransa ve Osmanlı ticaret gemileri birbirlerinin kara sularında kazaya uğrarlarsa gemilerin kurtarılmasına yardım edilecek, arkada kalan mallar varislere verilecek.
★ Osmanlı ülkesinde yaşamlarını sürdüren Fransızlar din ve mezhep hürriyetine sahip olacaklar.
★ Fransa’da Fransızlarla Müslümanlar arasındaki davalara Fransız mahkemeler bakacak; fakat Osmanlı devleti tercüman bulunduracak
★ Kapitülasyonlar, antlaşmayı imzalayan hükümdarların sağ kaldığı süre içinde geçerliliğini koruyacak.

Yorum:

✍ Bu antlaşmayla Fransızlar Osmanlı ülkesinde diğer milletlerden daha çok çıkar elde ettiler.

✍ Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransızlara verdiği kapitülasyonların o dönem için devlete herhangi bir zararı söz konusu değildir.

★ Kanuni’nin Kapitülasyonları vermedeki amacı:

Akdeniz ticaretini canlandırmak ve Avrupa’nın siyasi birliğini parçalamayı hedeflemiştir. Verilen kapitülasyonlar kısmen hedefine ulaşmışsa da Akdeniz ticaretinin canlanmasını sağlayamamıştır.

Fransa’ya Yardım Edilmesi (1543)

Şarlken’e karşı yaptığı mücadelede zayıf düşen Fransuva tekrar Osmanlı Devleti’nden yardım istedi. Fransanın zaman zaman iki yüzlü siyasetine rağmen takip ettiği politika gereği Kanuni, Barbaros Hayrettin Paşa’yı yardıma gönderdi. 1541 yılında Marsilya’ya ulaşan donanma Fransız donanmasıyla birleşerek Şarlken’e ait olan Nice (Nis)’i kuşatarak aldı. Bu durum üzerine İspanya, Fransa ile anlaşmak zorunda kaldı.

✍ Kızıl sakallarından dolayı Avrupalıların kendisine Barbaros dediği Hayrettin Paşa 1546 yılında 80 yaşında öldü. Türbesi, İstanbul’da Beşiktaş semtindedir.