4. MURAT DÖNEMİ (ISLAHATLAR SİYASİ OLAYLAR)

4. Murat’ın Tahta Çıkması

Genç Osman’ın katli sonrasında Sultan Mustafa tahta çıkmıştı. Fakat Sultan Mustafa’nın şuuru yerinde değildi.
Dolayısıyla yönetim Valide Sultan ve taraftarlarının elinde idi. Bu sırada Erzurum Valisi Abaza Mehmet Paşa ayaklanmış, cülus bahşişleri ve ayaklanmaların bastırılması esnasında bol miktarda para harcandığından hazine boşalmıştı. Bu sıkıntılı duruma çare bulmak isteyen Veziriazam, Şeyhülislam Yahya Efendi ve diğer görevliler IV. Murat’ın tahta geçmesinde ittifak edip durumu Sultan Mustafa’nın annesine açtılar. Valide Sultan ise oğlunun hayatına dokunulmaması şartıyla bu durumu kabul etmiş ve bir kuşluk vaktinde on bir buçuk yaşındaki Şehzade Murat, Osmanlı padişahı ilan edilmiştir (9 Eylül 1623 Pazar).
Yeni padişahın vermesi gereken cülus bahşişi hazine tamtakır olduğundan verilememiş ve Enderun’da bulunan altın ve gümüş eşya darphaneye gönderilerek paraya çevrilmiş ve askerin bahşişi dağıtılmıştı.

4. Murat Devri Islahat Çalışmaları

4. Murat padişah olduğunda 12 yaşlarındaydı. Çok zeki, cesur, atılgan ve enerjik olmasına rağmen çocuk yaşta olması en büyük dezavantajıydı. Saltanatının ilk yıllarında annesi Kösem Sultan’ın etkisinde kalmıştır. Hatta bundan dolayı İran’ın Bağdat’ı işgaline yıllar sonra karşılık verebilmiştir. Genç padişah 1632’den itibaren idareye tam olarak hakim olmuştur.

Otorite Yeniden Kuruluyor

★ Genç padişah idareye tam olarak hakim olduktan sonra önce bilerek ya da bilmeyerek devlete zararları dokunan vezirleri şiddetle cezalandırmıştır.
★ İdareyi tam olarak ele alarak kötü gidişatı önlemeye çalışmıştır.
★ Devlete karşı isyan eden asilerin isyanlarını büyük bir ustalıkla bastıran padişah isyancılara en büyük cezaları vermekten çekinmemiştir.
★ Padişah şunu çok iyi biliyordu ki ordu üzerinde otoritenin sağlanmasının en iyi yolu bizzat orduya kumandanlık etmekti. Bu yüzden ordunun başına geçen 4. Murat, Revan ve Bağdat’ı alarak İran’a karşı büyük üstünlük sağlamıştır.
★ Anadolu’da Celali İsyanları’nın şiddetlenmesi üzerine 1624 ve 1625 yıllarında iki kez Anadolu seferine çıkmış ve Anadolu’da otoritesini sağlamlaştırmış ve sükuneti sağlamıştır.
★ 4. Murat, güçlü bir haber alma teşkilatı kurmuş ve ülkede neler olup bittiğini zamanında öğrenmiştir.
★ Hükümdarlığa ilk geldiğinde bomboş olan hazineyi aldığı ekonomik önlemlerle düzlüğe çıkarabilmiştir.
Hatta ekonomiyi düzelttiğinden dolayı bu döneme “İkinci Yavuz Sultan Selim Han Devri” denilmiştir.
★ Tımarlı Sipahilere büyük önem veren padişah Yeniçeri Ocağı sayısını ise azaltmıştır. Tımarları savaşta yararlılık gösterenlere vermiştir.
★ Genç padişah ayrıca uyuşturucu maddelerin ve tütünün kullanımını ve gece sokağa çıkma yasağı koymuştur. Ayrıca birer dedikodu yuvaları haline gelen kahvehaneleri kapatmıştır.
★ 4. Murat bazı geceler tebdilikıyafet (kıyafet değiştirerek) ile gezmiş ve halkın devlet hakkındaki düşüncelerini bizzat öğrenmiştir.
★ 4. Murat şuna da inanıyordu ki, devletin kötü gidişatının araştırılması için bilim adamlarından da yararlanmalıydı ve bu bağlamda başta Koçi Bey olmak üzere devletin ileri gelenlerinden raporlar almıştır.

– Siyasi Olaylar

★ 4. Murat Dönemi siyasi olayları içerisinde Venedik, Lehistan ve İran ile yapılan mücadeleler görülmektedir.
Venedik’in Dalmaçya kıyılarında isyan çıkarması Lehistan’ın ise vergileri zamanında vermemesi üzerine sefer hazırlıkları yapılmış, fakat her iki tarafın barış istemesi üzerine savaş olmadan barış anlaşmaları imzalanmıştır.

– Osmanlı – İran İlişkileri

Osmanlı – Avusturya savaşlarını fırsat bilen İran sık sık Osmanlı topraklarına saldırmakta idi. Bu nedenle 4. Murat 1635 Revan Seferine çıktı.
Revan Kalesi küçük idi. Fakat sınırda bulunmasından dolayı önemi büyüktü. Revan’ın kuşatması 1635 Temmuz sonlarında başladı. Kaleyi 12000 muhafız savunuyordu. Kuşatma 11 gün sürmüş ve kale komutanı Emirgüneoğlu Tahmasb Kulu Han kaleden çıkarak padişahla görüşmüş ve kaleyi teslim etmiştir.

✍ Kanuni’nin alamadığı Revan’ı 4. Murat’ın 11 günde alması ona büyük bir şöhret kazandırmıştır. Ayrıca bu zaferin anısına Topkapı Sarayı’nda “Revan Köşkü” yaptırılmıştır.