Lehistan Sorunu ve Osmanlı – Rus Savaşı (1768 – 1774)

Osmanlı – Rus ilişkilerinde 1739 Belgrad Antlaşması’nın sağladığı barış ortamı 1768 yılında yeniden bozuldu.
Rus Çariçesi II. Katerina,

❖ Kırım ve Kafkasya’yı almak,
❖ Boğazlar’dan geçişi sağlamak,
❖ Karadeniz’de donanma bulundurmak,
❖ Balkanlar’da Rus yanlısı devletler kurmak

gibi amaçlarına ulaşmak için Prut Antlaşması’na aykırı olarak Lehistan’ın içişlerine karışmaya başladı. Lehistan’da ayaklanma çıktı. Rus askerlerinden kaçan bir kısım Lehliler Osmanlı’ya sığındı.
Bu gelişmeler üzerine Leh milliyetçileri Osmanlı Devleti’nden yardım istediler.
Osmanlı Devleti, Kırım Han’ı ve Fransa’nın kışkırtmasıyla Rusya’ya savaş açtı (1768).
Ruslar karşı saldırıya geçerek beş koldan (Kafkasya, Gürcistan, Beserabya, Kırım ve Ukrayna) güneye doğru inmeye başladılar.
Eflak ve Boğdan’a girip Kili ve Akkerman’ı ele geçiren Ruslar, ayrıca donanmalarıyla Baltık, Manş, Atlas Okyanusu yolundan hareket ederek Cebeli Tarık Boğazı’nı geçip Akdeniz’e geldi. Bunu fırsat bilen Mora halkı Ruslar’ın da kışkırtmasıyla Osmanlı’ya karşı ayaklandılar. Ayaklanma zorla bastırıldı. Ayaklanmanın bastırılması üzerine Ruslar Çeşme Limanı’ndaki Osmanlı donanmasını yaktılar (1770).
Kara savaşlarında ise Osmanlı orduları Kartal Meydan Muharebesi’nde ağır bir yenilgiye uğradı.
Ege Denizi’nde Kaptanıderya Cezayirli Hasan Paşa’nın Ruslar’a karşı başarıları Rusları Kırım’a yönlendirdi ve Ruslar Kırım’ı işgal etti. Ruslar’ı Kırım’dan çıkaramayan Osmanlı Devleti barış istedi. I. Barış görüşmeleri sonuçsuz kaldı. Ruslar Silistre ve Rusçuk’u ele geçirdiler. Bu sırada III. Mustafa üzüntüsünden öldü. Yerine I. Abdülhamit tahta çıktı (1774).
III. Mustafa’nın ölümüyle tahta çıkan I. Abdülhamit, devleti hem ekonomik zorluklar hem de Rusya ile devam eden bir savaşın içinde buldu. Rus saldırıları karşısında başarısızlığa uğrayan Osmanlı Devleti, Rusya’ya barış teklif etti. Rusya’nın Balkanlar’da ilerlemesinden etkilenen Avusturya ve Prusya’nın araya girmesiyle iki devlet arasında Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı (1774).