MISIR MESELESİ

Mehmet Ali Paşa Kavala’da dünyaya gelmiş; küçük yaşta anne ve babasını kaybetmiş ve bir Fransız tarafından büyütülmüştür. Fransızların Mısır’ı işgal etmesiyle (1798) hazırlanan orduda (Nizamıcedit) yer alan Mehmet Ali Paşa Akka zaferinden sonra ordu İstanbul’a dönerken o Mısır’da kalmıştır. Mısır’da iken Vahhabilerin ayaklanmasını bastırdığı gibi Mısır’da başgösteren bazı karışıklıkları da önlemiştir. Aynı zamanda Fransa’dan askeri uzmanlar getirerek ordusunu düzenlemiş, Mısır’ın gelirlerini artırmış, okullar açtırmış ve bayındırlık işlerine girişerek, Mısır’a yeni bir görünüm kazandırmış ve ekonomik gücünü artırmıştı. Bunun üzerine 3. Selim’de Mehmet Ali Paşa’yı Mısır valisi yapmıştır (1806).
Fransızlardan aldığı destekle Mısır’ı modern bir yapıya ve zenginliğe ulaştıran Mehmet Ali Paşa giderek güçlenmiştir. Mısır’ın yıllık gelirini ise 400 bin kese altına kadar çıkarmıştır.

KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA

1769’da Kavala’da dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlarda anne ve babasını kaybettiğinden bir Fransız’ın yardımıyla büyümüştür. Napolyon’un Mısır’ı işgali ile bölgeye giden orduda bir asker iken zekâ ve cesareti ile bu ordunun komutanı oldu. Mısır’a geçen Kavalalı Kölemen ve Vahhabi ayaklanmasını bastırmış ve Osmanlı onu 1806’te Mısır’a vali yapmıştır.
Mısır’da sulama kanalları açıp, büyük fabrikalar kurmuştur. Modern bir ordu ve donanma kurmuştur. Fransa ve İngiltere’den uzmanlar getirdi. Ayrıca Mısır’da birde Tıp Okulu açmıştır.

İSYANIN NEDENLERİ

★ Kavalalı Rum isyanına Mora karşılığında yardım etmiş; fakat Yunanistan bağımsız olunca Mora Kavalalı’ya verilememiştir.
★ Kavalalı bunun üzerine Suriye ve Girit valiliğini istemiş; fakat Kavalalı’nın güçlenmesini istemeyen 2. Mahmut bu isteği kabul etmemiştir.

✍ Kavalalı’nın Suriye’de ısrar etmesinin nedeni Suriye ormanlarından yararlanarak Navarin’de yakılan donanmasını yeniden kurmaktır.

★ Bazı paşaların Kavalalı’yı isyana kışkırtmaları
★ Mehmet Ali Paşa’nın bazen padişahın yardım taleplerini reddetmesi

İstekleri reddedilen Mehmet Ali Paşa oğlu İbrahim Paşa komutasında bir orduyu Osmanlı üzerine göndermiştir.
İbrahim Paşa kısa sürede Suriye’ye hakim olmuş ve Osmanlı ordularını Antakya ve Konya’da peşpeşe mağlup etmiştir. İbrahim Paşa Kütahya’ya kadar gelmiş ve başkenti tehdit etmeye başlamıştır.
2. Mahmut bu durum karşısında İngiltere ve Fransadan destek istemiş fakat istediği desteği alamamıştır.
İngiltere ve Fransa’dan destek alamayan Osmanlı Rusya’dan yardım istemiştir. “Denize düşen yılana sarılır.” Rusya, Osmanlı yardımını derhal kabul etmiş ve 10 bin kadar askerle gelip boğazlara yerleşmiştir.

✍ Rusya’nın bu yardımındaki tek amacı boğazlara yerleşmek ve devamında da Akdeniz’e inmektir.
Ayrıca Konuyu Videoda İzleyin: