Fâtih Sultan Mehmed’in Mora’ya İkinci Seferi ve Yarımadanın Osmanlı Devletine Bağlanması

1458 yılında Korent’in teslimi ile yapılan anlaşmayı; özellikle papanın teminine gayret ettiği müteffik bir haçlı ordusunun hazırlık çalışmalarına ve Katolik desteğine güvenerek, üç ay sonra, yani padişah daha Üsküp’te bulunduğu sırada bozan Thomas, kardeşi Dimitrius’un yanısıra, Osmanlı kuvvetleriyle de savaşmaya başladı. Thomas’ın bu hareketlerinden sorumlu tutulan Turahan Beyoğlu Ömer Bey azlolunarak, yerine Hamza Paşa tayin edildi. Hamza Paşa da, Latinlerden cüz’i yardım alan Thomas’a karşı herhangi birşey yapamadı. Thomas, önce kardeşi Dimitrius’u bertaraf etmek için ona ait olan kaleleri vakit geçirmeden kolay bir şekilde zaptetti. Dimitrius, padişahtan istediği yardım gelmesine rağmen, kardeşine üstünlük sağlayamadı. Milon düşesinin yardımı, kısa zamanda Thomas’ı Mora’da hakim bir duruma getirdi.

İtalyan devletlerinin Mora’daki hadiselere askerî kuvvet kullanarak müdahalede bulunmalarına karşı Fâtih, yarımadanın kesin olarak Osmanlı devletine bağlanması için, doğuda belirmeye başlayan Uzun Hasan vakasını erteleyerek, Mora üzerine yeni bir seferin hazırlıklarına başladı. Hamza Paşa’nın yerine Zağanos Paşa tayin olunarak, mühim bir kuvvet önden Mora üzerine gönderildi. Ancak daha önce, artık askerî bakımdan gücünü yitiren Dimitrius ile Thomas, özellikle yerli halkın isteği ve Türklere karşı tahrik eden Latinlerin baskısı ile barıştılar. Bu anlaşma da uzun sürmedi. Bu sefer Dimitrius, kardeşi üzerine taarruza geçti. Thomas’a mağlup olunca da, Monembasia kalesine sığınarak, tekrar Fâtih’ten yardım talebinde bulundu. Zağanos Paşa’nın önünde dayanamayan Thomas, mağlup olarak Leontarion kalesine kapandı. Zağanos Paşa’ya karşı duramayacağını anlayan Thomas barış yapmak için teşebbüse geçti. Osmanlı padişahı da Uzun Hasan tehlikesini nazar-ı dikkate alarak barışı tercih etti. Thomas ele geçirdiği kaleler ile Zağanos Paşa’ya teslim ettiği yıllık haracın dışında, 10.000 altın harp tazminatı ödemeyi de kabul etti.

Yirmi gün içinde padişahın huzuruna gelmesi gereken Thomas’ın teb’ası istenilen parayı vermeyince, anlaşma tatbikten kaldı. İyice karışmış olan yarımadaya Latinlerin ayak basması gün meselesi haline gelmişti. Nihayet, Thomas’ın huzuruna gelmemesine de kızan padişah, daha önce hazırladığı ordu ile Mora üzerine yürüdü. Edirne’den hareketinden 20 gün sonra Korent’e ulaşan padişahı Dimitrius’un elçileri, değerli hediyelerle karşıladılar (Mayıs 1460). Ancak kendisinin huzuruna gelmemesine kızan padişah, elçi Asan’ı hapsederek, süratle Dimitrius’un topraklarını işgale başladı. Mahmud Paşa tarafından Mistra’da kuşatılan Dimitrius, padişahın teminat vermesi ve elçi Asan’ın hapisten çıkarılarak yanına gönderilmesi sonucu, 30 Mayıs 1460’da, şehri Mahmud Paşa’ya teslim ederek, padişahın huzuruna geldi. Fâtih, Dimitrius’a çok iltifat etti. Onu ayağa kalkarak karşıladı; elini sıkıp, ailesi ve çocuklarını yanına getirtti.

Dimitrius bu şekilde silahlı mücadelenin dışında bırakıldı. Fâtih Mistra’da 4 gün kaldıktan sonra, öteki Mora kalelerinin zaptına gitti. Kosterice, Avarin ve Arkadya, sırayla padişaha kapılarını açtılar. Yarımadanın en sarp yerlerindeki, gayet iyi tahkim edilmiş kalelerin birer birer Türklerin eline geçtiğini gören Thomas, Fâtih’e karşı duramayacağını iyice anladıktan ve papa ile diğer Avrupa devletlerinden de yardım ümidini kestikten sonra, 21 Temmuz 1460’da Porto Langa’dan bir gemiye binerek, Korfu üzerinden İtalya’ya kaçtı, Roma’ya yerleşti. Zağanos Paşa ile Fâtih Sultan Mehmed, Patras’ı da ele geçirdikten sonra, Mora’da Türk askerlerinin girmediği şehirleri birer birer fethederek, Salmanikon’da yeniden birleştiler. Bu kalenin dış surları ile şehir ele geçirildiği halde, iç kale alınamadı. Fâtih şehirde bir miktar kuvvet bıraktı. Böylece, dört ay dolaştığı Mora’yı bir Türk vilayeti haline getirdikten sonra, İstanbul’a döndü. Son Mora kalesi olan Salmanikon da tazyike daha fazla dayanamayarak, 1461 Temmuz’unda Türklere teslim oldu. Bu tarihten itibaren 380 yıl Türk idaresinde yaşayan Mora, 1820’de ihtilal sonucu Osmanlı devletinden ayrıldı.