Süsleme Sanatları 

✽ Diğer sanat dallarında olduğu gibi süsleme sanatında da Türk İslam Devletleri kendilerinden önceki devletlerden etkilenmişlerdir.
✽ Uygurlara kadar uzanan çini sanatı Karahanlılar ve Gazneliler tarafından geliştirilmiştir.
✽ Büyük Selçukluların yeni teknikleri denediği çini sanatında Türkiye Selçukluları iç dekorasyon süslemesi olarak çiniye çok önem vermişlerdir. Yazı ve geometrik şekillerin sıkça kullanıldığı çini sanatı Beylikler Dönemi’nde de gelişerek devam etmiştir.
✽ Türkler, eserlerinde başlangıçta tuğla süslemelerine ağırlık verirken Anadolu’da taş oymacılığı öne çıkmaktadır. Bu konuda da Türk çadırı taş mimarisine esin kaynağı olmuştur.

NOT :
Türkiye Selçuklu sanatı taş süslemelerde; Çift başlı kartal, kartal, kuş, ejder, aslan, geyik, melek, yıldız gibi çok farklı figürlere ağırlık vermiştir. Bu etkiyi Selçuklu sanatı İran, İslam öncesi Orta Asya Türk kültürü ve Anadolu’daki yerli kültürlerden almıştır.

✽ Beylikler Dönemi’nde süslemede sadeleşme görülür. Yapılarda mermer kaplamalar kullanılmaya bu dönemde başlamıştır.

Ahşap İşçiliği

Ahşap işçiliğine daha çok yapılardaki pencere ve kapı kanatlarında, cami, minare ve minberlerde rastlanmaktadır. Minber işçiliği Türkiye Selçuklu sanatında çok parlak bir gelişme göstermiş, bu gelişme Beylikler Dönemi’nde de devam etmiştir.

Minyatür

✽ Uygurlara kadar uzanan minyatür sanatı zaman içinde şekillenerek Anadolu’ya kadar gelmiştir.
✽ Resim yapılmasındaki dini endişe sanatkarların minyatür sanatına yönelmesine sebep olmuştur. Minyatür sanatı daha çok sultan ve vezirlerin yaşamlarındaki olaylar, öyküler, manzara ve portrelerde kullanılmıştır.

NOT :

XIII. yüzyılın en önemli minyatürleri El Cezeri  tarafından yazılmış “Otomata” adlı kitapta yer almaktadır.

Yazı Yazma Sanatı

Türkler, Müslüman olduktan sonra aldıkları Arap  harflerini de sanatta kullanmışlardır. İlk büyük Türk hattatı “Amasyalı Yakut” ’tur. Güzel yazı yazma sanatı olarak bilinen hat, yalnız kitaplarda değil mimari alanda, seramik kaplarda ve madeni eşyalarda kullanılmıştır.

El Sanatları

Maden Sanatı

✽ Eski Türk Devletleri’nde rastladığımız maden sanatı, Büyük Selçuklularla parlak bir dönem yaşamıştır. Bu süreç Artuklular ve Türkiye Selçuklularıyla devam etmiştir. Yaşamın bir çok alanında kullanılan madeni eşyada oyma, kabartma ve kakma gibi çeşitli teknikler kullanılmıştır.

Halı ve Kilim Sanatı

Türk yaşam tarzının vazgeçilmezi olan halı ve kilim dokumacılığı tarih içerisinde gelişerek devam etmiştir. İran’da halıcılığın gelişmesinde en büyük rol Büyük Selçuklularındır. Halıyı Anadolu’ya getiren Türkler halının Avrupa’ya geçişine de vesile olmuşlardır.
Beylikler Dönemi’nde halıcılık, gelişimini devam ettirmiştir.

NOT :

Halı dokumacılığında baklava, yıldız gibi geometrik şekiller; bordürlerde bitki ve hayvan figürleri kullanılmıştır. Fakat sonraki dönemlerde hayvan üslubundan uzaklaşılarak halılarda bitkisel ağırlıklı süsleme, yazı ve geometrik şekillerden oluşan soyut kavramlar ön plana çıkmıştır.