Süsleme Sanatları

Osmanlı Devleti’nde diğer sanat dallarına paralel olarak süsleme sanatları da önemli ölçüde gelişme göstermiştir.

Minyatür Sanatı

✽ Osmanlı Devleti’nde minyatür sanatı Türk – İslam Devletleri tecrübesine dayalı olarak gelişmiştir. Bu sanat türü daha çok saraya bağlı olarak gelişmiş, bunda saray tarihçiliğine bağlı olarak olayları resmetme düşüncesi etkili olmuştur.
✽ Osmanlı minyatür sanatının günümüze kadar ulaşan ilk örnekleri, Fatih Dönemi’ne aittir. Fatih’in Avrupa’dan getirttiği ressamlar saraydaki minyatür ustalarını da etkilemiş Nakkaş Sinan Bey, “Gül Koklayan Fatih” portresini yapmıştır. Osmanlı minyatüründe portre görünümüne geçiş başlamıştır.
✽ XVI. Yüzyılda zirve noktayı yakalayan minyatür sanatı kendi üslubunu ortaya koymuştur. Daha çok bu dönemde şehir, manzara tasvirleri yapılmıştır. Dönemin en önemli nakkaşı Matrakçı Nasuh’tur.
✽ XVII. yüzyılda geleneksel minyatür sanatına devam edilmiş, bununla birlikte albüm resmi öne çıkmıştır. Daha çok büyük kompozisyonlar tasvir edilmiştir.
✽ XVIII. yüzyılda minyatür sanatında mekânda derinlik, yüzlere anlam verme gibi yeniliklerin yanında yaldızlı ve canlı renkler yerine doğal renkler kullanılmıştır. Dönemin en ünlü sanatçısı Levni’dir.
✽ XIX. yüzyılda Batı tarzında açılan okullarda ilk kez resim dersleri verilmeye başlanmıştır. Böylece ilk ressamların yetişmesiyle minyatür sanatı giderek önemini kaybetmiştir. Minyatürün yerini yağlı boya tabloları almıştır.

Kalem işi

Kalem işi sanat dalı, daha çok iç mimaride kullanılan  bir süsleme sanatıdır. Osmanlı Devleti’nde geniş bir kullanım alanı olan bu sanat dalı özellikle tavan ve kubbelerin renklendirilmesinde ön plana çıkmıştır.

Çini Sanatı

Sırça adı da verilen bu sanat Osmanlıda çok gelişmiştir. İyi kalite kilin fırınlarda pişirilmesi ile ortaya çıkan süsleme sanatıdır. XVI. yüzyılda bu sanat Osmanlıda zirve yapmıştır. İznik ve Kütahya Osmanlı çiniciliğinin en önemli merkezidir. Bursa, Diyarbakır ve İstanbul’da da çini atölyeleri açılmıştır.

En önemli örnekler:
Topkapı Sarayı (İstanbul)
Yeşil Cami (Bursa)
Yeşil Türbe (Bursa)
Sultanahmet cami (İstanbul)

Hat Sanatı

Güzel yazı yazma sanatıdır. Levhalara yazılıyorsa sülüs, dini kitaplarda yazılıyorsa nesih adı verilmiştir. Bu sanat ile uğraşanlara “hattat” deniliyordu. Hattatlarımız nesih, sülüs, muhakkak, reyhani, tevki’i ve rik’a adında altı adet yazı çeşidi kullanmışlardır. En ünlü Osmanlı hattatları Amasyalı Şeyh Hamdullah, Afyon Karahisarlı Ahmet, Hafız Osman, Kazasker Mustafa İzzet ve Mustafa Rakım Efendi’dir.

Tezhip Sanatı

Kitap süsleme sanatına tezhip, bu iş ile uğraşanlara müzehhip denirdi. XVI. yüzyılın en önemli tezhip sanatçısı Kara Mehmet’tir.

Ahşap İşçiliği

Ahşap işçiliği Osmanlıda da kullanılmıştır. Fildişi ve sedef ile zenginleştirilen ahşap işçiliğinin en güzel örnekleri vaaz kürsüsü ve rahledir.