Sevgili sınavlara hazırlanan arkadaşlarım Tarihte ilkler her zaman soru olmaya müsait bir konu olduğundan sizin için böyle bir sayfa hazırlamaya karar verdik. Her bir cümle altın değerinde aşağıdaki tüm maddeleri öğrendiğinizde netlerinizde belirgin bir artış gözlemleyeceksiniz; zira hemen her testte birkaç soru tarihte ilkler ile ilgilidir.

ORTA ASYA TÜRK TARIHI’NDE;

• İlk kullanılan takvim Oniki hayvanlı Türk takvimidir.
• İİlk Türkiye ismi coğrafi terim olarak 6. yüzyılda BizanslIlar Orta Asya için kullanmışlardır.
• İlk boylar federasyonunu İskitler(Sakalar) kurmuştur.
• İlk bilinen Türk devleti Asya Hun Devleti’dir.
• İlk başkent Ötüken’dir.
• İlk bilinen Türk hükümdarı Teoman’dır.
• İlk kez Türk ismini devlet ismi olarak kullananlar Göktürklerdir.
• İlk kez Türk siyasi birliğin sağlayan devlet Asya Hunları, ilk hükümdar Mete’dir.
• İlk kez Avrupa’da devlet kuranlar Avrupa Hunları’dır.
• İlk kez yerleşik hayat geçen Türkler Uygurlar’dır.
• İlk kez İstanbul’u kuşatanlar Avarlardır.
• İlk devlet teşkilatını ve orduda onluk düzeni kuran Asya Hun hükümdarı Mete’dir.
• İlk kez din değiştiren Türkler Uygurlardır. Mani ve Buda dinlerini benimserler.
• İlk Türk alfabesi Orhun ( Göktürk) alfabesidir.
• İlk Türk yazıtları Kırgızlara ait Yenisey Yazıtları’ ilk yazılı belgeleri Orhun Kitabeleri’dır.
• Ilk matbaayı kullanan Uygurlar’dır.

TÜRK İSLAM TARIHI’NDE;

• İlk kez Türklerin kitleler halinde İslamiyet’e girişi Talas Savaşı sonrasındadır.
• İlk Türk-İslam sentezini yapanlar Karahanlılardır.
• İlk kez Çin dışında kağıt üretimi Talas Savaşı sonrasında Semerkant’ta yapılmıştır.
• Mısır’da kurulan ilk Türk devletleri Tolunoğulları (868-905) ve İhşitlerdir. (935-969)
• İlk kez sultan ünvanını kullanan Gazneli Mahmut’tur.
• Türk mimarisinde kervansaraylar (ribat) ilk kez Karahanlılar tarafından kurulmuştur. (Ribat-ı Melik)
• Büyük Selçuklular’da ilk medrese, Tuğrul Bey tarafından Nişabur’da kuruldu.
• İkta sistemini ilk kez Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk kurdu.
• İlk Müslüman- Türk Boyları Karluk, Yağma ve Çiğil boylarıdır.
• Selçuklularda hassa ordusu ilk kez Tuğrul Bey tarafından kurulmuştur.
• İlk Türk- İslam vakfı Karhanlı Ebu İshak İbrahim’e aittir.
• Türk-İslam edebiyatının ilk yazılı örneği Yusuf Haz Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig’dir.
• İlk Türk dünyası haritasını Divan-ı Lügatit Türk’te Kaşgarlı Mahmut çizmiştir.
• Büyük Selçuklularda ilk divanı Melikşah devrinde Nizamülmülk kurmuştur.
• İlk kez Türk-Arap yakınlaşması,Talas Savaşı’nda Çinlilere karşı Türk-Arap işbirliğiyle başlamıştır.
• İlk Müslüman-Oğuz devleti Büyük Selçuklu Devleti’dir.(1040-1157)
• İlk kez İslam dünyasının siyasi liderliği ve koruyuculuğu Tuğrul Bey zamanında Türklere geçmiştir.
• İlk büyük medrese Selçuklularda Alparslan döneminde yapımına başlanan Melikşah döneminde Vezir
• Nizamülmülk’ün açtığı Nizamiye Medresesi’dir.
• İlk kez Moğolları yenen ve ilerleyişlerini durduranlar Memlüklerdir.
• İlk Türkçe-Arapça ansiklopedik eser Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügati-t Türk’tür.
• İlk tasavvufi eser Ahmet Yesevi’nin Divan-ı Hikmeti’dir.
• İlk kez Moğol siyasi birliğini sağlayan Cengiz Han’dır. (Timuçin) (1206)
• İlk Türk-Moğol devletleri, Çağatay, Altınordu, İlhanlı devletleridir.

TÜRKİYE TARİHİ’NDE;

• İlk kez Anadolu’ya akında bulunan Türkler Hunlar ve Sabirlerdır.
• İlk kez Müslümanların Anadolu akınları Abbasiler döneminde yapılmıştır.
• İlk kez Selçukluların Anadolu akınlarını Çağrı Bey yapar.
• İlk Selçuklu-Bizans savaşı Pasinler Savaşı’dır. (1048)
• Anadolu’da kurulan ilk beylik Saltuklulardır.(Erzurum) Diğerleri Mengücekliler (Erzincan), Danişmentliler
• (Sivas), Artuklular (Güneydoğu Anadolu), Çaka Beyliği’dir. (İzmir)
• İlk Türk denizci beyliği Çaka Beyliği’dir.
• İlk kez Haçlıların Anadolu’ya gelişi I. Kılıçaraslan (1095-1096) dönemindedir.
• İlk deniz aşırı seferi I. Alaaddin Keykubat Kırım’a yapar. (Suğdak Seferi)
• İlk Türk denizcilik faaliyetleri coğrafi konumdan dolayı Anadolu’da başlamıştır.
• İlk kez Anadolu’ya Türkiye denmesi Miryakefalon Savaşı sonrasındadır. (1176)
• Anadolu’da çıkan ilk dini nitelikli isyan Anadolu Seçukluları dönemindeki Baba İshak İsyanı’dır. (1240)
• İlk kez Anadolu’da Türkçe’yi resmi dil ilan eden Karamanoğlu Mehmet Bey’dir.
• Anadolu’da ilk medrese Danişmentlilerin açtığı Niksar Yağıbasan Medreseleri’dir.
• Anadolu’da ilk darüşşifa Anadolu Selçukluları devrindeki Kayseri Gevher Nesibe Sultan Şifahanesi’dir.
• Anadolu’daki ilk külliye Mengüceklilerin yaptığı Divriği Külliyesi’dir.
• Anadolu Selçukluları’nın ilk medresesi Kayseri Koca Hasan Medresesi’dir.
• Anadolu’nun kapısı ilk kez 1071 Malazgirt Savaşı ile açılır.
• Anadolu Selçuklu Devleti’nin ilk başkenti Iznik’tir.
• Bizans,Türkleri Anadolu’dan atamayacağını ilk Miryokefalon Savaşı’nda anlamıştır.
• Anadolu Selçuklularının ilk tersanesini Izzeddin Keykavus Sinop’ta yaptırır.
• Anadolu Selçuklularında ilk altın parayı Alaaddin Keykubat bastırır.
• Anadolu Türk siyasi birliğini ilk defa I.Mesut sağlar.

OSMANLI KURULUŞ DÖNEMİ’NDE;

• İlk kez aşiretten beyliğe geçiş Osman Bey dönemindedir.
• İlk kez beylikten devlete geçiş Orhan Bey dönemindedir.
• İlk kez Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetleri Orhan Bey devrinde başlar.
• İlk Osmanlı-Bizans (tekfurlarla) savaşı Koyunhisar Savaşı’dır.
• İlk Osmanlı başkentleri Bilecik (Osman Bey zamanında), Bursa (Orhan Bey zamanında) ve Edirne’dir. (I. Murat zamanında)
• İlk Osmanlı Devleti’ne bağlanan beylik Orhan Bey devrinde (1345) Karesioğulları’dır.
• İlk divan teşkilatı ve vezirlik makamı Orhan Bey döneminde kurulur.
• İlk düzenli ordu (yaya-müsellem) Orhan bey döneminde kurulur.
• İlk medrese Orhan Bey döneminde İznik’te açılır. (Orhaniye Medresesi) İlk müderris (öğretim görevlisi) Davud-i Kayseri’dir.
• İlk adli teşkilatlanma Orhan Bey dönemindedir.
• İlk tersane İznik’te Orhan Bey döneminde kurulur.
• İlk denizcilik ve donanma faaliyetleri Orhan Bey döneminde Karesioğulları’nın alınmasıyla başlar.
• (Karesioğullarının donanması Osmanlı donanmasının temelini oluşturur.)
• İlk bakır para Osman Bey, ilk gümüş para Orhan Bey döneminde bastırılır.
• İlk kez Rumeli’ye geçiş Orhan Bey döneminde Gelibolu yarımadasındaki Çimpe Kalesi’nin alınmasıyla başlar.(1353)
• İlk Haçlı-Osmanlı savaşı Sırpsındığı Savaşı’dır. (1364)
• İlk mali düzenlemeler I.Murat döneminde yapılmıştır.
• İlk dirlik sistemi I. Murat döneminde oluşturulmuştur.
• İlk kez devşirme ve pençik sistemi I. Murat zamanında kurulur.
• İlk kez Yeniçeri Ocağı I. Murat döneminde kurulmuştur.
• İlk kez Rumeli Beylerbeyliği ve Kazaskerliği, I. Murat döneminde oluşturulur.
• İlk kez Anadolu Beylerbeyliği ve Kazaskerliği, Yıldırım Bayezit zamanında oluşturulur.
• İlk saray yaşantısı Yıldırım Bayezit zamanında başlar.
• İlk Osmanlı-Karamanoğulları mücadelesi I. Murat döneminde yapılmıştır.
• İlk meydan savaşı I. Kosova Savaşı’dır. (1389)
• İlk kez top I. Kosova Savaşı’nda kullanılır.
• İlk kez Anadolu siyasi birliğini sağlayan Yıldırım Bayezit’tir.
• İlk kez İstanbul’u kuşatan Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezit’tir.
• İlk kez Osmanlı Devleti’ni yıkmaya yönelik dini-siyasi ayaklanma Kuruluş devrinde Şeyh Bedrettin İsyanı’dır.
• İlk deniz savaşı Çelebi Mehmet döneminde yenilgimizle sonuçlanan 1416-1421 Osmanlı-Venedik Çalıbey Deniz Savaşı’dır.
• İlk Osmanlı-Bizans antlaşması Yıldırım Bayezit döneminde yapılır.
• İlk Osmanlı- Haçlı (Macar) antlaşması II. Murat dönemindeki 1444 Edirne-Segedin Antlaşması’dır.
• İlk kez Osmanlıların Balkan hakimiyetinin kesinleşmesi II. Kosova Savaşı’dır.

OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ’NDE;

• İlk kez devletten imparatorluğa Fatih döneminde İstanbul’un alınmasıyla geçilir.
• İlk kez Fatih döneminde Kırım’ın alınmasıyla Fatih devrinde Karadeniz Türk gölü haline gelir.
• İlk cülus bahşişi Fatihin tahta çıkışı esnasında dağıtılır.
• İlk kez İtalya’ya sefer düzenleyen Fatih’tir. (1480 – Otranto Seferi)
• İlk kez Ege Denizi’nde fetih hareketlerine başlayan Fatih’tir.
• İlk kez Rönesans’tan etkilenen padişah Fatih’tir. (İtalyan ressam Bellini’ye resmini yaptırır.)
• İlk altın parayı Fatih bastırır. (Sultani)
• İlk ticari imtiyazlar Venediklilere Fatih zamanında verilir.
• İlk kez yabancılara İstanbul’da yabancılara elçi bulundurma hakkı Venediklilere verilir. (Venedik elçisine Balyos denir.)
• İlk kez halife unvanı alan padişah Yavuz Sultan Selim’dir.
• İlk kez Anadolu’da köylü-halk isyanı Yavuz döneminde Yozgat’ta Bozoklu Celal çıkarmıştır. (Bundan
• dolayı bu isyandan sonra Anadolu’da çıkan isyanlara Celali İsyanları denmiştir. )
• İlk Osmanlı-İran resmi antlaşması Kanuni dönemindeki Amasya Antlaşması’dır.
• İlk Osmanlı-Avusturya antlaşması Kanuni döneminde imzalanan İstanbul (İbrahim Paşa) Antlaşması’dır.
• İlk kez Akdeniz’de Türk üstünlüğü Preveze Deniz Savaşı’yla (1538) başlar. Akdeniz Türk gölü haline gelir.
• İlk kez Hint seferleri Kanuni döneminde başlar. (II. Selim döneminde devam eder.)
• İlk kez ordunun başında sefere çıkmayan hükümdar II. Selim’dir.
• İlk kez Süveyş Kanalı Projesi’ni Sokulu Mehmet Paşa ortaya atar. (1869 da Fransızlar tarafından açılır.)

OSMANLI DURAKLAMA DÖNEMI’NDE;

• İlk kez veraset sistemi I. Ahmet zamanında düzene konur. Taht kavgalarını önlemek için hanedanın en
• yaşlı ve olgununun başa geçmesi kararlaştırılır. ( Ekber ve Erşat sistemi)
• İlk kez orduda bozulmayı gören, Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmak istediği için Yeniçerilerce öldürülen padişah II.Osman’dır.
• İlk kez sarayı halka açan padişah II.Osman’dır.
• İlk kez Batıda büyük çapta toprak kaybedilen antlaşma Karlofça Antlaşması’dır.
• Devletin duraklamasının nedenlerini ilk araştıran IV. Murat, ilk rapor Koçi Bey Risalesi’dir.
• İlk kez denk bütçe çalışmasını yapan Tarhuncu Ahmet Paşa’dır.
• İlk kez şartlı olarak göreve gelen sadrazam Köprülü Mehmet Paşa’dır.
• İlk kez başkenti Anadolu’ya taşıma fikri II. Osman’a aittir.
• Osmanlıların kaybettiği ilk beylik Erdel Beyliği’dir.
• Günümüzdeki Türkiye – İran sınırı ilk defa Kasr-ı Şirin Antlaşmasıyla çizilmiştir.
• Osmanlı Devleti’nde ilk ıslahat hareketleri Duraklama Devri’nde başlamıştır

OSMANLI GERİLEME DÖNEMİ’NDE;

• İlk kez Avrupa’nın üstünlüğünün kabul edildiği antlaşma Avusturya’yla yapılan Karlofça Antlaşması’dır.
• İlk kez Avrupa’nın üstünlüğünün kabule dildiği dönem Lale Devri’dir.
• İlk Osmanlı-Rusya ittifakı 1724’te İstanbul Antlaşmasında İran’ı paylaşmak için gerçekleşir.
• İlk çiçek aşısı Lale Devri’nde yapılır.
• İlk itfaiye (Tulumbacılar Ocağı) teşkilatı Lale devrinde oluşturulur.
• İlk matbaa 1727’de Lale Devrinde İbrahim Müteferrika tarafından kurulur.
• İlk basılan eser Vankulu Sözlüğü’dür.
• İlk kez Avrupa (Barok-Rokoko) tarzı mimarinin benimsenmesi Lale Devrindedir.
• İlk kez Rusya İstanbul’da elçi bulundurma hakkını 1700-İstanbul Antlaşması’nda almıştır.
• İlk kez Osmanlı Devleti savaş tazminatını Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Rusya’ya verir. (1774)
• İlk kez Rusya’ya kapitülasyonlar Küçük Kaynarca Antlaşmasında verilir. (1774)
• İlk kez halifenin dini gücünden Küçük Kaynarca Antlaşması’nda yararlanılır. (Kırım bağımsız olacak fakat halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı olacak.)
• İlk kez Ruslara Ortodoksların koruyuculuğu hakkı Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla verilir. (1774)
• Osmanlı Devleti’nin Avrupa karşısında üstünlüğünü kaybettiği ilk savaş II. Viyana Kuşatması’dır.
• İlk kez bir İslam toprağının Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla elden çıkar. (Kırım)
• İlk kez Avrupa’da geçici elçilikler Lale Devri’nde sürekli elçilikler ise III.Selim devrinde açılır. (Avrupa’nın üstünlüğünün kabul edildiğinin göstergesi)
• İlk geçici elçi Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi, ilk sürekli elçimiz Yusuf Agah Efendi’dir.
• İlk Batıdan askeri uzmanlar I.Mahmut döneminde getirilir. (Kont de Boneval)
• İlk Osmanlı-Fransız mücadelesi Napolyon’un Mısırı işgali ve Akka Kalesinde Cezzar Ahmet Paşa’nın Napolyon’u yenilgiye uğratmasıdır.
• İlk kez esham (iç borçlanma) sistemini başlatan III.Mustafa’dır.
• İlk kez ulufe alım satımını yasaklayan I. Abdülhamit’tir.
• İlk kez yabancı dil eğitimi III. Mustafa döneminde başlar. (Deniz Mühendishanesi’nde Fransızca öğretilir.)
• Rusya, ilk defa Boğazlardan geçme hakkına Küçük kaynarca Antlaşması ile sahip olmuştur
• İlk mühendis okulu Kara Mühendishanesi I.Mahmut zamanında kurulmuştur.
• Avrupa orduları örnek alınarak kurulan ilk ordu Nizam-ı Cedit’tir (III. Selim).
• Matbaa-ı Amire adı verilen ilk devlet matbaası III. Selim döneminde kurulmuştur

OSMANLI DAĞILMA DÖNEMİ’NDE;

• Milliyetçilik akımının sonucunda ilk isyan eden azınlık Sırplardır.
• Bağımsızlığını kazanan ilk azınlık Yunanlılardır.
• İlk kez dış borç 1854’te Kırım Savaşı esnasında İngiltere’den alınır.
• Kuzey Afrika’da kaybedilen ilk toprak parçası Fransa’nın sömürgecilik faaliyetleri sonucu işgal ettiği Cezayir’dir.
•  İlk kez Boğazlar, Hünkar İskelesi Antlaşması’yla uluslar arası sorun haline gelir.
•  İlk kez Mısır sorunu, Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyan etmesiyle ortaya çıkar, Kütahya Antlaşması’yla ilk kez uluslar arası sorun haline gelir. (1833)
•  İlk kez Ermeni sorunu, (Ayastefanos Antlaşması yürürlüğe girmediği için) )Berlin Antlaşması’yla gündeme gelir.
•  İlk kez karantina (salgın hastalıkların engellenmesi için bir bölgenin denetim altına alınması) sistemi II.Mahmut dönemindedir.
•  İlk nüfus sayımı, II.Mahmut döneminde yapılır.
•  İlk pasaport işlemleri II.Mahmut döneminde yapılır.
• İlk kez ilk öğretimin zorunlu hale getirmesi, II.Mahmut dönemindedir.
• İlk muhtarlıklar II. Mahmut döneminde oluşturulur.
• İlk kez II. Mahmut döneminde devlet memurlarının fes ve setre giymeleri zorunluluğu getirilir.
•  İlk kez devlet dairelerine padişahın resmini astırması II. Mahmut zamanındadır.
• İlk resmi gazete, II.Mahmut zamanında çıkarılan Takvim-i Vekayi’dir.
• İlk Rumi takvim II. Mahöut döneminde yapılır.
• İlk kez “Hasta Adam” politikasını Kırım Harbi öncesi Rusya ortaya atar. (1853)
• İlk kez Sened-i İttifak’taki “Padişah aşırı vergi koymayacak, eşit ve adaletli vergi alacaktır.” maddesiyle padişahın yetkileri kısıtlanır.
• İlk kez nazırlıklar (bakanlıklar) II. Mahmut devrinde kurulur.
• ilk müşirlik (çağdaş anlayışta mareşal) ve redif (asıl askerlik görevini yaptıktan sonra yedeğe ayrılan 26-32 yaşları arasındaki askere verilen isim) birlikleri II.Mahmut döneminde kurulur.
• İlk kez Avrupa’ya öğrenciler, II. Mahmut döneminde gönderilir.
• İlk posta teşkilatı II.Mahmut döneminde kurulur.
• İlk kez Rüşdiye (ortaokul) ,Mekteb-i Ulum-u Edebiye adıyla genel amaçlı orta dereceli okullar II.Mahmut zamanında açılmıştır.
• İlk kanun üstünlüğü Tanzimat Fermanı’yla başlar. “Alınan kararlara padişah Abdülmecit’inde uyacağını bildirmesi)
• İlk kez yurtdışı gezisine çıkan padişah Abdülaziz’dir.
• İlk kez parlamenter sisteme I. Meşrutiyet’le geçilir. (Meclis-i Mebusan’ın açılması)
• İlk kez halk I.Meşrutiyet’le yönetime katılır.
• İlk kez Tanzimat Fermanı’yla Osmanlı uluslarının eşitliği vurgulanır. (Osmanlıcılık)
• Osmanlı Devleti’ni yıkılıştan kurtarmak için ortaya atılan ilk fikir akımı Osmanlıcılıktır.
• Aydınların kurduğu ilk cemiyet Genç Osmanlılar Cemiyeti’dir. (1860)
• İlk yazılı Türk anayasası I.Meşrutiyet’te ilan edilen Kanun-i Esasi’dir.
• İlk kez meclis üstünlüğü ilkesi II. Meşrutiyet’te vurgulanır.
• İlk kez çok partili hayat II. Meşrutiyet’le başlar.
• İlk kez mevcut rejimi (meşrutiyeti) yıkmaya yönelik çıkan isyan 31 Mart Vakası’dır.
• İlk kez ordunun yenilikleri koruması meşrutiyet rejimini yıkmaya yönelik çıkan 31 Mart Vakası’nı İttihat
• Terakki’nin Balkanlarda kurduğu Hareket Ordusu’nun bastırmasıdır.
• İlk kez Duyun-u Umumiye’nin (Dış borçlar) idaresi II.Abdülhamit döneminde göreve başlar.
• İlk siyasi örgütlenme veya siyasi parti İttihat Terakki Partisi’dir.
• İlk kez II. Abdülhamit döneminde Almanya’yla yakınlık politikası uygulanır.
• İlk demiryolları II.Abdülhamit zamanında yapılır.
• İlk kez Rusya’dan yardım Kavalalı İsyanı’nı bastırmak için alınır.(1833)
• İlk kez Rusya’nın uyguladığı Panislavizm (bütün Slav topluluklarını birleştirme) politikası I. Balkan
• Savaşı esnasında başarılı olur. Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ, Osmanlı Devleti’ne karşı birlikte savaşırlar.
• İlk kez Alman generallerin Osmanlı ordularında komutanlık yapmaları Balkan Savaşları esnasındadır.
• İlk kez Balkanlardaki Türklerin azınlık konumuna düştüğü II.Balkan Savaşı sonrasında Yunanistan’la
• imzalanan Atina Antlaşması ve Bulgaristan’la imzalanan İstanbul Antlaşmalarıyla kabul edilir.
• İlk kez Eşkinci Ocağı’nın kurulması II.Mahmut dönemindedir.
• İlk bando (Mızıka-i Hümayun) II. Mahmut zamanında kurulur.
• İlk kez azınlıkların da devlet memuru olmaları hakkı Islahat Fermanı’nda verilir.
• İlk kez azınlıkların da İl Genel Meclisleri’nde üye olmaları hakkı Islahat Fermanı’nda verilir.
• İlk kez hapishane ve karakollarda dayak ve işkence Islahat Fermanı’nda yasaklanır.
• İlk kez Abdülaziz döneminde 1871’de nahiyeler (kasabalar) oluşturulur.
• İlk kez II.Abdülhamit döneminde 1895’te elektrikli tramvay İstanbul’da hizmete girer.
• İlk kez kadınlara çalışma hayatına girmesi 1870’de Muallim (Öğretmen) Okulu’nun açılmasıyladır.
• İlk kez kızların yüksek öğrenim hakkını kazanmaları II. Meşrutiyet dönemindedir.
• Osmanlı Devletinin I.Dünya savaşı içinde paylaşıldığı ilk antlaşma Sykes Picottur.
• Sivil Savunma Teşkilatı ilk kez I.Dünya Savaşı sırasında kurulmuştur.
• I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin açtığı ilk cephe Kafkas Cephesidir.
• I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin elinden çıkan ilk yer Kıbrıs’tır.
• I.Dünya Savaşında başarılı olduğumuz ilk ve tek cephe Çanakkale Cephesidir.
• I.Dünya Savaşı sonunda imzalanan ilk ateşkes Selanik Ateşkesi, barış antlaşması ise Versay Antlaşmasıdır.
• Osmanlı Devletinde bağımsızlığını kazanan son Balkan devleti Arnavutluk’tur.

MONDROS VE İŞGALLER DÖNEMİ’NDE;

• Mondros’tan sonra işgal edilen ilk yer Musul’dur.(İngilizler)
• İtilaf devletlerinin Mondros’tan sonra kontrol altına aldıkları ilk yer Boğazlar ve Marmara bölgesidir.
• İzmir’in Yunanlara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.
• İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i hukuk Kongresinde verilmiştir.
• Kuvay-ı Milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır. Sonra başlayan işgalleri
• Türk halkının ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur.
• Kuvay-ı Milliye hareketi ilk defa Yunan işgaline karşı kurulmuştur.
• Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.
• Manda ve Himaye fikri ilk defa İtilaf Devletleri tarafından Paris Konferansı’ndan sonra ortaya atıldı.
• İşgale karşı kurulan ilk cemiyet Trakya Paşaeli Cemiyeti’dir.
• İşgallere karşı ilk tepki, protesto ve mitingler yoluyla olmuştur.
• Batıda açılan ilk cephe Ayvalık Cephesi’dir.
• Batıdaki cemiyetler Balıkesir Kongresi’nde birleştirilmiştir.
• Milli Mücadelenin haklılığını gösteren ilk uluslar arası belge Amiral Bristol Raporu’dur.
• İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesinde Fransızlara karşı Dörtyol- Karaköse’de yapılmıştır.
• İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i Hukuk Kongresi’nde verilmiştir.

KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMI’NDE;

• Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.
• Kurtuluş Savaşının amacı, gerekçesi ve yönetimi ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir.
• Vatanın kurtulması için hep birlikte mücadele edileceği Amasya Genelgesinde ilk kez belirtilmiştir.
• Türk milletine milli egemenlik yolunda yapılan ilk çağrı Amasya Genelgesidir.
• Rejimin değişeceği yolundaki ilk işaretler Amasya Genelgesinde verilmiştir.
• Milli bir heyetin kurulması ilk kez Amasya Genelgesinde kararlaştırılmıştır.(Temsil Kurulu)
• İstanbul Hükümetinin halka karşı sorumluluğunu yerine getirmediği ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir.
• Mustafa Kemal’in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesi Amasya Genelgesidir.
• Mustafa Kemal’in başkanlığını yaptığı ilk siyasi kuruluş Temsilciler Kurulu’dur.
• Mustafa Kemal’in sivil olarak katıldığı ilk kongre Erzurum Kongresi’dir.
• Manda ve himayenin reddedilmesiyle milli egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirileceği ilk defa Erzurum Kongresinde belirtilmiştir.
• Temsil Kurulu ilk kez Erzurum Kongresi’nde kurulmuştur.
• Misak-ı Milli düşüncesinin temelleri ilk kez Erzurum Kongresi’nde ortaya atılmıştır.
• Hükümet kurma ve yeni bir devlet fikri ilk defa Erzurum Kongresi’nde ortaya çıktı.
• İlk milli kongre Sivas Kongresi’dir.
• Temsil Kurulu ilk kez Sivas Kongresi’nde millileştirildi.
• Temsil Heyeti ilk yürütme yetkisini Sivas Kongresi’nden sonra Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığı’na atayarak kullanmıştır.
• Halka Milli Mücadeleyi anlatmak için kurulan ilk gazete İrade-i Milliye’dir.
• Milli Mücadele’nin ilk siyasi başarısı Damat Ferit Hükümetinin düşürülmesidir.
• İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasındaki ilk görüşme Amasya Görüşmesi’dir.
• Milli Mücadeleciler ile İstanbul Hükümeti arasındaki sorunlar ilk defa Amasya Görüşmesi ile çözülmeye çalışılmıştır.
• Erzurum ve Sivas Kongreleri kararlarının resmiyet kazanması Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Misak-ı Milli’nin kabul edilmesidir.
• Temsil Heyeti yürütme gücünü ilk kez Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığına atayarak Sivas Kongresi’nde kullanmıştır.
• İstanbul Hükümeti, Temsil Heyeti’ni ilk olarak Amasya Görüşmeleri ile tanımıştır.
• Ulusal örgütlerin birleştirilmesi ilk defa Sivas Kongresi’nde olmuştur.
• Kapitülasyonlara ilk tepki Misak-ı Milli’de olmuştur.
• Mustafa Kemal’in katıldığı ilk sivil çalışma Erzurum Kongresi’dir.
• Mustafa Kemal’e ilk suikast girişimini Samsun’dan havzaya geçerken Pontus Rumları yapmıştır.

I.TBMM- KURTULUŞ SAVAŞI DÖNEMI’NDE;

• İlk meclis 23 Nisan 1920’de toplanmıştır.
• Meclisin ve hükümetin ilk başkanı Mustafa Kemal’dir.
• lk anayasa 20 Ocak 1921’de kabul edilmiştir (Teşkilat-ı Esasiye)
• TBMM’nin çıkardığı ilk kanun “Ağnam Vergisinin Dört Kat Artırılması Kanunu’dur.
• TBMM’nin isyanları karşı aldığı ilk önlem Hıyanet-i Vataniye Kanunu’dur.
• İstanbul Mahkemeleri ilk kez I. TBMM döneminde kurulmuştur.
• Kurtuluş Savaşı’nda başarılı olunan ilk cephe Doğu Cephesi’dir
• İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesi’nde Fransızlara karşı yapılmıştır.
• İlk kapanan cephe Doğu Cephesi’dir.
• Misak-ı Milli’ye katılan ilk yer Kars’tır.
• Sevr Antlaşması’ndaki haklarından vazgeçen ilk devlet Ermenistan’dır.
• Kuvay-ı Milliye’nin başarılı olduğu ilk cephe Güney Cephesi’dir.
• TBMM’nin kurduğu düzenli ordunun savaştığı ilk ve tek cephe Batı Cephesi’dir.
• Düzenli ordunun ilk başarısı I. İnönü Savaşı’dır.
• Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya’dır.
• Misak-ı Milli’den verilen ilk taviz Batum’dur.
• Anadolu’dan çekilen ilk İtilaf devleti İtalya’dır.
• TBMM ile antlaşma imzalayan ilk itilaf devletleri Fransa’dır.
• TBMM’nin ilk askeri başarısı Ermeni Savaşı’dır.
• TBMM ilk siyasi zaferi Gümrü Antlaşması’dır (3 Aralık 1920).
• TBMM hükümetini tanıyan ve siyasi ilişkileri kuran ilk Müslüman devlet Afganistan’dır (Dostluk Antlaşması)
• Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa’dır.
• İtilaf Devletleri TBMM’yi ilk defa Londra Konferansı’na çağırarak hukuken tanımışlardır.
• Batı Cephesi’nin ilk komutanı Ali Fuat Paşa’dır.
• Düzenli ordunun ilk taarruz denemesi Aslıhanlar- Dumlupınar Tarruzudur.
• İtilaf devletlerinin TBMM’yi çağırdıkları ilk resmi görüşme Londra Konferansı’dır.
• Kütahya-Eskişehir Savaşları, Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son yenilgisidir.
• Türkiye’nin ilk elçilik açtığı ülke SSCB, Türkiye’de ilk elçilik açan devlet Gürcistan’dır.
• Türkiye’de ilk mareşal Mustafa Kemal’dir.
• İlk esirler meselesi I. İnönü sonrası Londra Konferansı’nda gündeme gelmiştir. II. İnönü sonrası ilk kez uygulanmış Sakarya sonrası tamamen sonlandırılmıştır.
• Fransa’nın Anadolu’da ilk boşalttığı yer II. İnönü sonrası Zonguldak’tır.
• Mustafa Kemal Paşa ilk defa Kütahya-Eskişehir Savaşları’ndan sonra Başkomutanlık makamına getirilmiştir.
• TBMM ordularının ilk taarruzu Büyük Taarruz’dur.
• İtilaf devletleri ilk defa Lozan Barış Antlaşması ile Misak-ı Milli’yi tanımışlardır.
• Mustafa Kemal’in komutan olarak katıldığı ilk savaş Sakarya Savaşı’dır.
• Yunan ordusu ilk defa Sakarya’dan sonra taarruzda savunmaya Türk ordusu da savunmadan taarruza geçmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE;

• Türkiye’nin ilk genelkurmayı İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk genelkurmayı Fevzi Çakmak’tır.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’dir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Başbakanı İsmet İnönü’dür.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulan ilk siyasi partisi Halk Fırkası’dır. (9 Ağustos 1923)
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’dır. (17 Kasım 1924)
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüksek okulu 1925’te Ankara’da açılan Hukuk Mektebi’dir.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel bankası 1924 yılında kurulan Türkiye İş Bankası’dır.
• Türkiye Cumhuriyeti’nde hukuksal alanda kadın erkek eşitliği ilk defa Medeni Kanun ile gerçekleşmiştir.
• Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçiş ilk kez Cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir.
• Eğitimde ikiliğe son verilerek eğitimin birleştirilmesi ilk kez Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile gerçekleşmiştir.
• Yeni Türk Devleti’nde milli ekonomi ilkesi ilk kez Misak-ı İktisadi ile gerçeklemiştir.(14 Mart 1923)
• Tarımı modernleştirmek ve geliştirmek amacıyla kurulan ilk kurum Yüksek Ziraat Enstitüsü’dür.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk demir – çelik fabrikası Karabük’te 1939’da kurulmuştur.
• Laik Cumhuriyeti yıkmaya yönelik ilk isyan Şeyh Sait isyanı’dır (13 Şubat 1925)
• Yeni Türk devletinin ekonomi esasları ilk kez İzmir İktisat Kongresi’nde belirlenmiştir.
• Türkiye Cumhuriyetinin inkılap hareketlerin en yoğun yaşandığı dönem 1923-1934 arasıdır.
• Türkiye Cumhuriyetindeki ilk nüfus sayımı 28 Ekim 1927’de yapılmıştır.
• Laiklik ilkesi doğrultusunda gerçekleştirilen ilk inkılap hareketi saltanatın kaldırılmasıdır
• Boğazlar üzerinde Türk egemenliğinin tam anlamıyla sağlanması Montrö Boğazlar Sözleşmesiyle gerçekleşmiştir.
• Hatay Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen’dir.
• Kadınlar Türkiye’de ilk kez 1930 belediye, 1933’te muhtarlık 1934’te milletvekili seçimlerine katılarak siyasi hayata girmişlerdir.
• Türkiye’de topraksız köylüye toprak kazandırmayı amaçlayan ilk kanun 1929’da çıkarılmıştır.
• Modern tarih yazıcılığı alanında ilk çalışmalar T.T.K.’nın açılmasıyla başlamıştır.(12 Nisan 1931)
• Yabancı okullar ve dış borçlar konusunda Türkiye ile en çok çatışan devlet Fransa’dır.
• Tarımı geliştirmek için atılan ilk önemli adım aşar vergisinin kaldırılmasıdır.
• Türkiye ile İngiltere’nin Lozan Görüşmeleri’nde anlaşamamasının en önemli nedeni Musul meselesidir.
• Yeni Türk devletinde laik hukuk düzeninin kurulması konusunda atılan ilk ciddi adım Medeni Kanun’un kabul edilmesidir (17 Şubat 1926)
• Dünya barışına katkı sağlamak için Türkiye Cumhuriyetinin ilk ciddi girişimi Milletler Cemiyeti’ne üye olmaktır.
• Hatay’ın anavatana katılması ile Türkiye Suriye sınırı en son şeklini almıştır.
• Musul meselesinin Türkiye’nin aleyhine sonuçlanmasındaki en önemli etken Şeyh Sait İsyanı’dır.
• Yeni Türk Devletinde kapitülasyonların son izlerinin silinmesi Kabotaj Kanunu ile gerçekleşmiştir.
• Türk toplumunun eğitim ve kültür seviyesinin artması için atılan en ciddi adım Harf İnkılabıdır.
• Harf inkılabının Türk halkı tarafından benimsenmesi için yapılan ilk faaliyet Millet Mekteplerinin açılmasıdır
• Türk dilinin yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılması için yapılan ilk ciddi faaliyet Türk Dil Kurumun açılmasıdır
• Türkiye’nin ilk özel okulu Ted Koleji’dir (1929)
• Türkiye – Irak sınırının bugünkü şekliyle çizilmesi 1926 Ankara Antlaşması’yla gerçekleşmiştir.
• Türkiye’nin İslam devletleriyle ilk ciddi yakınlaşması Sadabat Paktı’dır.
• Türkiye’nin II.Dünya savaşı çıkma ihtimaline karşı kendinin korumak için yaptığı ilk siyasi eylem Balkan Paktı’nı imzalanmasıdır.
• Yeni Türk Devletinin özel sektörü desteklemek için yaptığı ilk eylem Teşviki Sanayi Kanunu’nun çıkarılmasıdır.
• Anayasa Mahkemesinin kurulması ilk kez 1961 Anayasası’nda yer almıştır.
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasıyla çok partili hayata geçiş denemeleri ilk kez başarısız olmuştur.
• 1961 Anayasası kişi hak ve özgürlüklerin en geniş şekilde verildiği anayasadır.
• Yeni Türk Devletinin cumhurbaşkanının, başbakanının ve TBMM başkanının ilk kez belirlenmesi Cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir.
• Cumhuriyet dönemi anayasalarının Osmanlı anayasalarından ayrılan en önemli farkı egemenliğin halka ait olmasıdır
• II.Dünya Savaşı bitiminden sonra galip devletlerin dünya politikalarını belirlemek için yaptığı ilk toplantı Yalta Konferansı’dır (1945).
• II.Dünya Savaşında en kârlı çıkan devletler Rusya ve ABD’dir.
• Cumhuriyet dönemi ilk meclis başkanı Ali Fethi Okyar son meclis başkanı Abdülhalık Renda’dır.
• İlk seçilmiş kadın muhtar Aydın’dan Gül Esin’dir.