TRABLUSGARP SAVAŞI (1911–1912)

Trablusgarp bugünkü Libya’nın adıdır. Osmanlı Devleti’nin bu tarihte kuzey Afrika’da kalan son toprak parçasıdır.
Bu savaş İtalya – Osmanlı Devleti Savaşı’dır.

Savaşın Nedenleri

★ Siyasi birliğini geç sağlayan İtalya’nın

• Sömürge,
• Pazar, arayışıdır.

★ Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı savunacak gücünün olmaması
★ İngiltere, Fransa ve Rusya’nın İtalya’yı Almanya’nın yanından uzaklaştırmak için işgale göz yummaları

➥ İtalya işgale zemin hazırlamak için 20. yüzyılın başlarından itibaren bölgeye göçmen gönderdi.
Burada İtalyan okulları açtı, ekonomisine müdahale etti.

Savaşın Gelişimi

21 Eylül 1911’de Osmanlı Hükümeti’ne ültimatom veren İtalya, Trablusgarp’ın boşaltılmasını ve kendisine verilmesini istedi.
Osmanlı Devleti bu istekleri reddetti. İtalya ültimatoma gerekçe olarak da Trablusgarp’ın uygarlık yönüyle geri bırakıldığını ve Osmanlı Devleti’nin burada ıslahat yapmadığını gösterdi.
İşgale Osmanlı Devleti askeri olarak cevap veremedi. Ancak gönüllü subayları bölgeye göndererek yerli halkı ayaklandırmaya çalıştı. Bu subaylar Enver Paşa, Fethi (Okyar) Bey, Nuri (Conker) Bey, Fuat (Bulca) Bey ve Mustafa Kemal Paşa’ydı. Mustafa Kemal gazete muhabiri Şerif Bey olarak gizlice gidebildi.
Mustafa Kemal, Derne ve Tobruk’ta Enver Paşa, Bingazi’de başarılı mücadeleler ver di.

Trablusgarp Savaşı’nın kaybedilmesinin nedenleri

★ Anavatan’dan yardım gelememesi
★ İtalyanların Ege’de ki On İki Ada’yı işgal etmeleri. Çanakkale Boğazı’nı ablukaya almaları
★ I. Balkan Savaşı’nın başlaması. Bu gelişmeler üzerine Osmanlı Genel kurmayı buradaki subayları geri çağırdı.

Uşi (Ouchy) Antlaşması (1912)

Bu antlaşma İsviçre’nin Lozan kentinin kıyısındaki Uşi’de imzalanmıştır.

Buna göre;

★ Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakılacaktır.
★ Trablusgarp halkı dini yönden Osmanlı Devleti’ne bağlı kalacak.
★ Ro dos ve On İki Ada Balkan Savaşı sonuna kadar geçici olarak İtalya’ya bırakılacaktır.
★ İtalya diğer Avrupalı Devletlerin onaylaması durumunda kapitülasyonların kaldırılmasına karşı çıkmayacaktır.
★ İtalya, Trablusgarp ve Bingazi adına Düyunuumumiye’ye Osmanlı borçlarının karşılığı ödeme yapacaktır.

➥ Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını kaybetmiştir. (1830 Cezayir, Fransa’ya, 1881 Tunus, Fransa’ya, 1882 Mısır, İngiltere’ye, bırakılmıştı.)

Rodos ve On İki Ada II. Dünya Savaşı’nı İtalya’nın kaybetmesi nedeniyle 1947 Paris Antlaşması ile Yunanistan’a verilmiştir.

Yorum:

Osmanlı Devleti’nin İtalya karşısında birşey yapamaması Balkan Devletlerinin Osmanlı Devleti’ne saldırma konusunda cesaretini artırmıştır.