KÜTAHYA – ESKİŞEHİR SAVAŞLARI

I. ve II. İnönü Savaşlarında Türk savunmasını aşamayan Yunanlılar yeni kurulan düzenli ordunun Kuvayımilliye birlikleri gibi kolay lokma olmadığını anlamıştır. Ama aynı zamanda Türk ordusunun ancak savunma savaşı verebilecek durumda olduğunu da görmüştü. Türk ordusunun daha da güçlenmesini engellemek için büyük bir saldırıya geçtiler. Türk ordusu, hazırlıksız yakalandığı bu savaşta kayıplar vermeye başladı. Mustafa Kemal, hazırlıksız verilecek büyük kayıplardan çekinerek Türk ordusuna Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilme emri verdi.

➥ Mustafa Kemal’in amacı; Sakarya Irmağı’nı doğal sınır yaparak, kazanılan sürede orduyu takviye etmekti. Aksi halde Türk ordusu büyük bir bozgun yaşayabilirdi.

Savaşın Sonuçları

★ Eskişehir, Afyon ve Kütahya başta olmak üzere geniş bir arazi parçası düşman kontrolüne girmiştir.
★ Yunanlıların bu başarısı kısa süreli ve geçici olmuştur.
★ Bu yenilgi, Kurtuluş Savaşı içerisinde Türk ordularının tek yenilgisi olmuştur.
★ Afyon, Eskişehir, Kütahya gibi stratejik yerlerin düşmana terk edilmesi Mecliste endişelere sebep oldu. İnönü Savaşı’nın meydana getirdiği olumlu hava dağılmış ve Mustafa Kemal yenilginin sorumlusu kabul edilmiştir.Hatta bazı Milletvekilleri başkenti Kayseri’ye taşımayı teklif etmişler, anlaşma hazırlığında olan Fransızlar da netice için beklemeye çekilmişlerdir.
★ Bunun üzerine toplanan Meclis üç aylığına yetkilerini Mustafa Kemal’e devrederek onu başkomutanlığa getirmiştir. (5 Ağustos 1921) Böylece 7–8 Temmuz 1919’da Erzurum’da ordudan istifa eden Mustafa Kemal tekrar askerliğe dönmüştür.
★ Mustafa Kemal ve TBMM 7/8 Ağustos 1921 Türk ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak ve savaş gücünü arttırmak amacı ile “Tekalifimilliye Buyrukları’nı” yayınladı.
Tekalifimilliye Buyrukları Mustafa Kemal başkomutanlığa getirildikten sonra ilk iş olarak Tekalifimilliye emirlerini çıkartır. Milli yükümlülükler anlamına gelen bu emirlerle, Mustafa Kemal ordunun ihtiyaçlarını karşılamak istiyordu.

Bu emirler şunlardır;

★ Her ilçede bir Tekalifimilliye Komisyonu kurulacaktır.
★ Her ev bir çift çamaşır, çorap ve çarık hazırlayıp komisyona teslim edecektir.
★ Tüccarın ve halkın elinde bulunan her türlü giyim eşyası, yiyecek maddesi, bütün teknik araç ve gerecin % 40’ına bedeli sonradan ödenmek üzere el konacaktır.
★ Sahipsiz olan bütün mallara el konacaktır.
★ Halk elindeki arabalarla ayda en az yüz kilometre mesafelik bir taşıma ile orduya yardımcı olacaktır.
★ Halkın elinde bulunan bütün silah ve cephane üç gün içinde orduya teslim edilecektir.
★ Demirci, marangoz ve dökümcü ustaları ordunun emrine girecektir.
★ Halkın elinde bulunan taşıma araçlarının ve binek hayvanlarının % 20’sine el konacaktır.
Bu emirlerin hızlı bir şekilde uygulanması için ve çıkabilecek problemlere karşı İstiklal Mahkemeleri yetkili olacaktır.

➥ İstiklâl Mahkemeleri : 1920 Eylül ayında gerek ayaklanmaları önlemek, gerek düzenli ordunun kurulmasını sağlamak için çabuk karar verecek mahkemeler oluşturulmuştu. Bu mahkemelerin yargıçları ve savcıları milletvekiliydi. Böylece onlar eliyle TBMM doğrudan yargı yetkisini kullanıyordu.