Tamamı 25 maddeden ibaret olan anlaşmanın başlıca şartları şöyle özetlenebilir:

1. Boğazlar açılacak, bu bölgelerdeki istihkamlar müttefikler tarafından işgal edilecek.

2. Anlaşma devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum halinde, herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecekler (7. madde).

3. Ermenilere bırakılması düşünülen Doğu Anadolu’daki altı ilde (Erzurum, Van, Diyarbakır, Bitlis, Harput, Sivas) karışıklık çıkarsa Anlaşma Devletleri bu bölgeleri de işgal edebilecekler.

4. Tüm haberleşme istasyonları (telsiz, telgraf ve kablo) Anlaşma Devletleri’nce denetim altına alınacak.

5. Sınırların denetlenmesi ve iç düzenin korunması için gerekli olan birlikler dışında, Osmanlı Orduları terhis edilecek, bütün savaş gemilerine ordunun taşıt, araç-gereç, silah ve cephanesine el konacak.

6. Osmanlı Devleti’nin elindeki tüm savaş tutsakları (Suçlu Ermeniler dahil) serbest bırakılacak, buna mukabil Türk tutsaklar anlaşma Devletleri elinde kalacak.

7. Brest-Litowsk barışından sonra İran ve Kafkasya’ya giren Osmanlı birlikleri derhal 1914 sınırına kadar çekilecek, Anadolu dışındaki Osmanlı birlikleri ise en yakın Anlaşma Devletleri komutanlıklarına teslim olacak.

8. Tüm liman ve tersanelerden Anlaşma Devletleri yararlanabilecekler.

9. Müttefiklere mütarekeyi denetlemeleri için Kömür, akaryakıt ve benzer kaynaklarda (ülkenin ihtiyaçları karşılandıktan sonra) satın alma kolaylığı sağlanacak.

10. Demiryolları İtilaf Devletleri tarafından denetim altına alınacak.

Yukarıdaki maddelerden açıkça anlaşılacağı üzere, Mondros Mütarekesi bir mütarekeden ziyade tam bir “teslim oluş vesikası” niteliği taşımakla kalmamış, İtilaf Devletlerinin Osmanlı topraklarını istilasını kolaylaştırmıştır. Böylece Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’na girmenin bedelini çok ağır bir biçimde ödemiştir.

Mondoros Mütarekesinin Uygulanışı ve İlk İşgaller

İngilizler, Mütarekenin imzalanmasının üzerinden 36 saat geçmeden, 1 Kasım 1918’de Musul’un ve az sonra da İskenderun’un teslimini resmen istediler. Bu esnada Musul’da bulunan 6. Ordu Komutanı Ali İhsan Paşa’nın her konuda hassas ve vatanperver mücadelesi maalesef sonuç vermedi. İngilizler, Mütarekenin 7. maddesini ileri sürerek Musul’u işgalde direniyorlardı. Hiç şüphesiz ki, petrolün ekonomik değeri Musul Bölgesini işgal için odukça fazla cazibeli kılıyordu. 3 Kasım’da ilerlemeye başlayan İngiliz kuvvetleri 3 Kasım 1918’de Musul’a girdi. 9 Kasım’da da İskenderun işgal edildi. İzzet Paşa Hükümeti her iki bölgede de direnilmesini istememişti. İngiliz işgalleri, güneyde Maraş, Birecik, Urfa bölgelerine kadar genişlemişti. Diğer İtilaf Devletleri de gizli anlaşmalarla kendi paylarına düşen yerleri işgal ettiler.

Yine İngilizler, Doğu’daki üç sancağın (Kars, Ardahan, Batum) boşaltılmasını istediler. Halbuki 300.000 Türk’e karşılık bu üç sancakta 30.000 azınlık vardı. 9. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa, hiç olmazsa ordunun kışın üç sancakta kalmasını istiyordu. Bu isteğin başlıca sebebi kış aylarında bu bölgedeki uzun yürüyüşlerin zorluğu, yiyecek, malzeme ve cephanenin taşınma güçlüğünün yanı sıra ordunun elindeki silahları, Ermeni komitacılarının tehdidi altında bulunan müslüman ahaliye dağıtmaktı. 24 Aralık’ta İngiliz tümeni Batum’a çıkarıldı. 31 Ocak 1919’da Kars işgal edildi. Yakup Şevki Paşa da İstanbul’a çağrılarak Malta’ya sürgüne gönderildi.

Boğazlar’da ise, 6 Kasım’da İngiliz Heyeti gelerek teslim işlemine başladı. 13 Kasım 1918’de müttefik donanması (122 İngiliz, 12 Fransız, 17 İtalyan, 4 Yunan savaş gemisinden müteşekkil) Dolmabahçe önünde demirledi. 15 Kasım’da gemilerin sayısı 167’ye yükseldi. Çoğu İngiliz birliklerinden oluşan çeşitli muharip sınıflara mensup 3500 kişilik bir kuvvet, şehrin muhtelif yerlerine çıkarıldı.

Görüldüğü gibi İtilaf devletleri, Türk topraklarını çeşitli bölgelerden istila ediyorlardı. Mondros Mütarekesi’nin hükümlerini uyguladıklarını ileri süren İtilaf Devletleri bu davranışlarıyla, yıllardan beri yaptıkları hesapları, Anadolu ve Türklük için düşünce ve niyetlerini açık bir şekilde gösteriyorlardı.