★ Osmanlı Devleti kuruluşundan 1876 yılına kadar monarşi ile yönetilirken, bu tarihten itibaren (1876) meşrutiyet ile yönetilmeye başlamıştır.

BİLGİ NOTU:

Monarşi : Yetkilerin bir kişi tarafından kullanıldığı yönetim şeklidir. Mutlakiyet yönetimi de diyebiliriz. Yönetici, tüm yetkileri tek başına kullanır ve bu görevi ömür boyu sürdürür.

Meşrutiyet (Meşruti monarşi):

Hükümdarın başkanlığında toplanan parlamenter sistem. Bu yönetimin en önemli özelliği padişahın yanında ayrıca bir de meclis vardır. Bu sayede sınırlı da olsa halk yönetime katılmıştır.

★ Tanzimat’la birlikte başlayan Batılılaşma hareketi; eşitlik, özgürlük, demokrasi, vatan ve millet gibi kavramları işleyen, adına Jön Türk ya da Genç Osmanlılar denilen bir kuşak yetiştirdi. Bu dönemde öne çıkan Namık Kemal, Mithat Paşa, Şinasi ve Ziya Paşa gibi düşünürlerin söz ve yazıları toplumu derinden etkiledi. Jön Türklere göre Osmanlı Devleti’nin dağılmaması için siyasi yapıda köklü bir değişime ihtiyaç vardı.

Anayasal parlamenter sisteme geçmekle bir çok önemli sorunun kendiliğinden çözüleceğine inanılıyordu.

★ Meşrutiyet yanlıları, Abdülaziz’i tahttan indirmeye karar verdiler. Hüseyin Avni Paşa, Mütercim Rüştü Paşa, Mithat Paşa,
Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi ve Kayserili Ahmet Paşa’nın liderlik ettiği bir grup, bir saray darbesi ile Abdülaziz’i tahttan indirdi; fakat V. Murat’ın psikolojik sorunlarından dolayı yerine II. Abdülhamit getirildi.

★ Meşrutiyet’in ilan edilmesinde Jön Türkler etkili olmuştur. Eğer meşrutiyet ilan edilirse;

★ Avrupalı devletlerin Osmanlının iç işlerine karışması engellenecekti.

★ Ayrıca imparatorluğun dağılması da önlenmiş olacaktı.

Padişah II. Abdülhamit, 23 Aralık 1876’da 119 maddeden oluşan Kanunuesasi’yi ilan ederek meşrutiyet yönetimini başlatmıştır.

★ Kanunuesasi 119 maddeden oluşmaktadır. Anayasa hazırlanırken Belçika, Prusya ve Fransa anayasaları örnek alınmıştır.

★ Anayasa Komisyonu Başkanı Mithat Paşa’dır.

Kanunuesasiyi Önemli Bazı Maddeleri Şunlardır. 

★ Meclis; Mebusan Meclisi ve Ayan meclisinden oluşacaktır.

✍ Ayan meclisi üyeleri, seçimle değil de atama yoluyla belirlendiğinden ulusal egemenlik ile bağdaşmaz.