AMASYA GENELGESİ (20-22 Haziran 1919)

Mustafa Kemal İstanbul’a geri çağrılmasına oyalayıcı bir cevap vererek 12 Haziran 1919’da Amasya’ya ulaştı. Amasya’da, Ali Fuat Paşa, Refet Bey ve Rauf Bey’le bir araya gelerek Amasya Tamimi (Genelgesi)’ne son şeklini verdiler.

★ Metni, Mustafa Kemal Paşa’nın yaveri Cevat Abbas Bey kaleme aldı.

➥ Konya’da bulunan Cemal Paşa ve Erzurum’da bulunan Kazım Paşa (Karabekir)’ya telgrafla onaylatıldı. Genelge 21- 22 Haziran 1919’da tüm ilgililere duyruldu.

Genelgenin Maddeleri

★ Ülkenin bütünlüğü, vatanın bağımsızlığı tehlikededir. İstanbul hükümeti yenen devletlerin etkisi altında bulunduğundan ulusa karşı sorumluluklarını yerine getirememektedir. Bu durum ulusumuzu yok olmuş tanıttırıyor.
★ Ulusun bağımsızlığını, yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.
★ Ulusun durumunu belirlemek ve halkın sesini Dünya’ya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurul oluşturulmalıdır.
★ Bunun için Anadolu’nun en güvenli yeri olan Sivas’ta ulusal bir kongre acele olarak toplanmalıdır.
★ Bu kongreye her liva’dan üç delege katılacaktır. (Bu durum her ihtimale karşı ulusal bir sır olarak saklanacaktır.)
★ Delegeleri Müdafaaihukuk Cemiyetleri ve Belediyeler seçecektir.
★ Doğu illeri adına Erzurum’da 10 Temmuz’da bir kongre toplanacaktır. Bu kongrenin uygun görecekleri kişiler genel toplantıya katılmak için Sivas’a hareket edecektir.
★ Askeri ve ulusal örgütler hiçbir şekilde dağıtılmayacak, komuta devredilmeyecektir. Silah, cephane ve diğer araçlar hiçbir şekilde elden çıkarılmayacaktır.

Amasya Genelgesi’nin Önemi

★ Bu genelge ulusal egemenliğe dayalı yeni Türk Devleti’nin kurulması yolunda atılan ilk adımdır.
★ Ulusal mücadelenin programını oluşturmuştur.
★ Ulusal mücadelenin amaç, gerekçe ve yöntemini belirlemiştir.

Amaç:

Milletin bağımsızlığını sağlamaktır.

Gerekçe:

Vatanın bütünlüğü ve ulusun bağımsızlığının tehlikeye girmesi İstanbul Hükümeti’nin görevini yerine getirememesi

Yöntem:

Ulusal bağımsızlığı milletin azmi ve kararı kurtaracaktır. Milli kurullar vasıtasıyla halk örgütlenecek ve bu kurul milletin işini üstlenecektir.

Yorum:

Amasya Genelgesi ile Türk İnkılabı’nın aksiyon aşaması başlatılmıştır. Yani ihtilal başlamıştır.
Mustafa Kemal ve arkadaşları İstanbul’a yolladıkları mektupta “Artık İstanbul Anadolu’ya egemen değil, bağımlı olmak zorundadır.” demiştir.
★ Mustafa Kemal Paşa, İstanbul Hükümeti’ nin İstanbul’a dönmesi çağrısına uymamış ve Erzurum’a hareket etmiştir. Bunun üzerine Mustafa Kemal 7-8 Temmuz 1919 gecesi resmi görevinden alınmıştır. Bunun üzerine şöyle der; “Bundan böyle bir ferdi mücahit olarak vatan görevime devam edeceğim.”

Rauf Bey (Orbay)

Deniz albayıdır. 1918’de Mondros Mütarekesi’ni imzalayan heyette Bahriye Nazırı olarak bulundu. Atatürk’le birlikte Erzurum ve Sivas Kongrelerine katıldı. İstanbul işgal edilince tutuklanarak Malta’ya sürüldü. Daha sonra Ankara’ya dönerek Bayındırlık Bakanlığı, Meclis Başkan Yardımcılığı, Hükümet Başkanlığı yaptı.
Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nin kurucularındandır.
Soyadı Kanunu çıkınca Orbay soyadını almıştır.