Bursa’nın Nihai Muhasarası

1320 yılından itibaren babasının emriyle askerî hareketleri idare eden Orhan Bey, ehil bir kumandan olduğunu, başarılarıyla isbatlamıştı. Nihayet, uzun bir zamandan beri muhasara altında bulunan Bursa şehrinin teslim olma durumuna geldiği anlaşıldı. Aktimur ile Balabancık şehir halkına göz açtırmamışlardı. Sıkı bir şekilde sürdürülen tazyik sonucu, şehirde kıtlık had safhaya ulaşmış ve halkın takati tükenmişti.

Aktimur’la Balabancık keyfiyeti, Yenişehir’de bulunan Osman Gazi’ye haber verdiler. Rahatsızlığı çok ilerlediği için sefere bizzat katılamayan Osman Gazi asker gazilerle kumandanları Yenişehir’e davet ile hepsinin huzurunda Orhan Bey’i Bursa’nın fethi işine memur etti. Köse Mihal, Turgut Alp, Şeyh Mahmud Gazi ve Ahi Hasan’ı da maiyyetine verdi.

Ancak daha önce Atranos kalesinin fethedilmesi icap etti. Orhan Bey’le gaziler hiç beklemedikleri bir anda Atranos (Orhaneli) hisarının üzerine vardılar. Atranos tekfuru, daha önce Aydoğdu Bey’i şehid etmişti. İntikam duygusuyla hareket eden gaziler çok hırslı idiler. Atranos tekfuru gazilere karşı koymayarak şehrin arkasındaki dağa tırmandı. Ancak gaziler de piyade olarak peşi sıra dağa sarıldılar. Gazilerin dağa tırmandığını gören tekfur, can korkusu ile kaçarken bir uçurumdan yuvarlanıp hurdahaş oldu. Kalesi ele geçirilerek yerle bir edildi (1324).

Orhan Bey, bir yıl sonra, yani 1325 yılında, emrindeki kuvvetlerle Bursa üzerine vardı. Aktimur ile Balabancık’ın sekiz yıldan beri sürdürdükleri ablukayı çepeçevre yayarak tazyike başladı. Bu arada Bursa tekfuru ile eskiden beri aşinalığı olan Köse Mihal’i tekfura göndererek, kalenin teslimini teklif etti. Tekfur, durumun ümitsizliğini gördüğünden, uygun şartlarla teslim olmayı kabul etti. Mal ve ailesi ile serbest bırakılması üzerine Gemlik’e gitti, oradan da bir gemi ile Bizans’a geçti.

Orhan Bey, yanında bulunan gazi kumandanlarla kale kapılarından içeri girdi (6 Nisan 1326). Cuma namazını, camiye çevrilen bir manastırda kıldılar. Orhan Bey’in verdiği emir üzerine gaziler, Bursa’nın ve mülhakatı halkının hiçbir şeyine dokunmadılar. Kalenin tamire muhtaç olan yerleri için derhal onarım çalışmalarına başlandı. Şehri temizlettirerek, boş kalan evleri gazilere dağıttı. Şehirde bulunan hristiyanlar bir deftere kaydolunarak haraca bağlandı. Orhan Bey, kalenin muhafazası için yeterli asker tayin burakıp şehirde emniyet ve asayiş tedbirlerini aldıktan sonra Yenişehir’de bulunan babasının yanına döndü.