MONDROS MÜTAREKESİNDEN SONRA İTİLAF DEVLETLERİ’NİN TÜRKİYE ÜZERİNDEKİ YENİ PROJELERİ

Londra Konferansı

Osmanlı Devleti ile yapılacak barışın şartlarının belirlenmesi konusunda Paris Barış Görüşmeleri’nden bir sonuç alınamamıştı. Bu nedenle ilgili devletler bu konferansta, Türkler’le yapılacak barışın şartlarını daha küçük çaplı müzakerelerle belirleme kararı almışlardı. Bu karar üzerine 1919 yılı aralığında üç defa bir araya gelen İtilaf Devletleri, Türkiye’nin geleceği, İstanbul’un durumu, İzmir’de Yunanlılar’ın kalıp kalmayacağı meselesi, İtalyanlar’a Anadolu’da toprak verilip verilmeyeceği, Kafkasların kontrolü, bir Ermenistan ve Kürdistan kurulmasıyla ilgili bir uzlaşmaya varamamışlardı.

Ancak Türkler’le yapılacak barışın daha da uzaması halinde işinin ne kadar zorlaşacağının gün geçtikçe daha iyi farkına varan İngiliz Hükümeti, bu konuda ortaklarını sıkıştırmaya başladı. Bir yandan kendi kamuoyu tarafından sıkıştırılan hükümet, diğer yandan Türkler’in de bir takım faaliyetler içinde olduklarını görüyordu. İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon, Türklerin kuvvetlenip, müttefiklerin istediği şekilde bir barış antlaşmasını kabul etmeyeceklerinden endişe ediyordu.

Lord Curzon’un gayretleriyle 12 Şubat 1920’de Londra’da yeniden bir araya gelen İtilaf Devletleri arasında yine tam bir uyum yoktu. Fransızlar’la İtalyanlar, Türkler’in İstanbul’dan çıkarılmalarına muhalefet ederlerken, İngilizler, Türkler’in Trakya’dan ve İstanbul’dan tamamen atılmalarını istiyordu. Fransız hükümeti de, Maraş yenilgisinden (11 Şubat 1920) sonra bu İngiliz görüşüne katıldı. Ayrıca Ermenistan, Suriye Mezopotamya ve Arabistanla ilgili hususların nasıl halledileceği konusunda da müttefikler arasında bir fikir birliği yoktu. Bu konferans sonunda İstanbul’un Türkler’in elinde bırakılacağına dair bir karar alınıp, 15 Şubatta Osmanlı Hükümeti’ne bildirildi.

Müttefikler bu kararla Türkler’i İstanbul’da bırakmayı kararlaştırmışlarsa da Fransızların Maraş’ta yenilmeleri üzerine Konferansın 28 Şubattaki toplantısında Türkler’in İstanbul’dan çıkarılacağı tehdidinde bulundular. Daha sonra 5 Marttaki toplantıda Lloyd George’nin ısrarıyla İstanbul’un işgalini kararlaştırdılar. 16 Mart 1920’de de şehri işgal ettiler. Başkentin işgali Anadolu’daki Türk direnişini daha da arttırırken, müttefikler Türkler hakkında yeni kararlar almaya devam ettiler.