MUSTAFA KEMAL LİDERLİĞİNDE ANADOLU’DA YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER

Samsun ve Havza’daki Çalışmaları

Mustafa Kemal, Samsun’a geldikten sonra hemen çalışmalara başladı. Önce buradaki Tümen ve Jandarma kumandanlarından Pontusçu Rumların faaliyetleri hakkında bilgi aldı. Daha sonra Samsun mutasarrafını ve Jandarma komutanını değiştirdi.

İstanbul’dan Samsun ve çevresindeki asayişsizliği yerinde görüp, tedbirler almak üzere gönderilen Mustafa Kemal, Samsun’da bulunduğu altı gün içinde devamlı çalışıyor, askerî ve idarî tertibat alıyor, sorumluluk alanıyla ve özellikle Erzurum’da bulunan XV. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa ile sürekli haberleşiyordu.

Samsun’dan Harbiye Nezareti’ne gönderdiği ilk raporunda O, bölgedeki karışıklıklara sebep olanların Türkler olmadığını, yörede çıkan olayların yegane müsebbibinin Pontusçu Rumlar olduğunu belirtiyor, 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından gerçekleştirilen İzmir’in işgalinin hiçbir haklı gerekçesinin bulunmadığını, bu nedenle olayın hükümetçe her platformda, özellikle İtilaf Devletleri nezdinde protesto edilmesini ve işgalin bertaraf edilmesi için gerekli önlemlerin tez elden alınmasını istiyordu. O’nun Anadolu’da ne yapmayı düşündüğü ve ne yapmak istediği daha bu ilk faaliyetlerinden ve yazışmalarından kolaylıkla anlaşılıyordu. Amacının kolaylıkla anlaşılacağının kendisi de farkında olan Mustafa Kemal, İngilizler’in yoğun bulunduğu Samsun’da faaliyetlerini sürdüremeyeceğini düşünüp, Mayıs ayının sonlarına doğru karargahını Havza’ya taşıdı.

Mustafa Kemal’in Havza’daki, hatta bundan sonra Anadolu’daki faaliyetlerinin eksenini, yurdun her köşesini bir bütün haline getirerek hep birlikte bir direnişi gerçekleştirebilme esası oluşturulmuştur. Bu maksatla O, Havza’dan Anadolu’daki mülki ve askerî erkâna gönderdiği şifre telgraflarla yurdumuzdaki yabancı işgalinin, düzenlenecek mitinglerle, protesto yürüyüşleriyle ve telgraflarıyla şiddetle telin edilmesini bildirmişti. Bunun üzerine yurt genelinde pek çok mitingler tertip edilmiş, protesto telgrafları gönderilmişti. Ayrıca yurdun her köşesindeki komutanlara gönderdiği telgraflarla, gayeye hizmet eden her türlü faaliyetin desteklenmesini, ancak toplum psikolojisinden doğabilecek taşkınlıklara izin verilmemesini bildiriyordu.