OSMANLIDA AİLE:

OSMANLI TOPLUMUNDA AİLE

Osmanlı toplumunda aile İslamî kurallara göre şekilleniyordu. Aile; anne, baba ve küçük çocuklardan oluşmakla birlikte
büyük baba, hala, teyze, amca gibi kişilerle yaşayan geniş aileler de vardı.

Türklerde Toplumsal Yapı

Geniş aileler genellikle konaklarda yaşıyorlardı ve bu aile şeklinde ayrıca hizmetçiler de bulunuyordu. Evlilik meselesinin Osmanlı toplumunda çok önemli bir yeri vardı. Devlet olarak evliliğe önem veren Osmanlı kişiler arasında çok kadınla evlilik bulunsa da, tek eşle evliliğe teşvik etmiştir. Aslında tek eşle evliliğin bir önemli yanı da boşanma sırasında erkeğin kadına ödemesi gereken nafakanın ağırlığı idi.
Osmanlı Devleti, boşanma durumunda kadını zarar görmesini engellemek için mehir uygulamasına önem vermiştir. Mehir, evlenen bir erkeğin nikah esnasında kadı ve şahitlerin huzurunda kadına verdiği nikah bedelidir. Gayrimüslimler de kendi gelenek ve göreneklerine göre evlilik işlerini yerine getiriyorlardı. Evlilik kadı tarafından gerçekleştiriliyordu. Evlilik
gerçekleştikten sonra mahkeme siciline (Tereke defteri) kayıt ediliyordu. Evlenecek kişi kadının huzuruna kendisi gidebileceği gibi, bir vekilini de gönderebiliyordu. Osmanlı toplumunda evin reisi babadır. Anne ise babanın en büyük yardımcısıdır. Kadın evlenirken çeyiz getiriyordu ve ayrıca mehir adı altında geliri vardı ve bunları istediği gibi kullanabiliyordu.
Boşanma durumunda kadın bu mallarını talep edebilirdi. Görünürde boşanma erkeğin tek taraflı isteğine bağlı gibi gözükse de, İslam hukuku boşanmada kadına da hak tanımıştır. Osmanlı Devleti, geleceğin büyükleri olacak olan çocukların yetişmesine de çok önem veriyordu. Osmanlı evleri genellikle kagir veya ahşaptandı. Evlerde kadınlara ait haremlik ve erkek misafirlerin ağırlandığı selamlık bölümleri vardı.

BİLGİ NOTU:

Osmanlı mahkemelerinde kadılar tarafından tutulan tereke defterleri vardır. Bu defterlerde ailedeki çoçuk sayısı, miras durumları ile ailede eğer birden fazla evlilik yapılmışsa bunun nedenleri yazılıdır. Bu defterler ile Osmanlıda aile yapısı hakkında teferruatlı bilgiler elde edilmektedir. Fakat bu defterlerin bir eksik yönü vardı ki, o da ailede ölen kişilerin kayıtları
bu defterlerde yer almamaktaydı.

BİLGİ NOTU:

OSMANLIDA DÜĞÜN ADETLERİ

Osmanlı Devleti her hareketini belli bir esasa göre yapıyordu. Meselâ düğün, eğlence ve oyunlarda bile yardımlaşmayı esas alıyorlardı. Bu düğünlerden biri 1675 yılında yapılmıştı. Düğün hem sünnet hemde normal bir düğündü. Padişah IV. Mehmet’in büyük oğlu Şehzade Mustafa sünnet olurken, kızı Hatice Sultan’da evleniyordu. Düğün için önce çadırlar kuruldu. Hazırlıklar tam 6 ay sürdü. Düğün için her taraftan hediyeler geliyordu. Sünnette ise 300 cerrah görev yapmıştı.
Bu sünnette yardımlaşmanın en güzel örneği sergilenmiş ve 8000 çocuk sünnet edilmişti. Hatice Sultan’ın gelin arabasını halk arkadan takip ediyordu. Düğünün 14. günü saltanat arabasının sağ ve solunda biriken halka harem ağaları altınlar dağıtıyordu. Ayrıca iki katıra çeşit çeşit şekerler yüklenmişti. Bunlar halka ikram ediliyordu. Gelen misafirlerde en güzel şekilde ağırlanıyordu.

Kısacası devlet bu düğün vesilesiyle hem sekiz bin çocuğu sünnet ettiriyor, hem de şenlik havası estirilerek halkın yemesi içmesi ve eğlenmesi sağlanıyordu.