OSMANLI DEVLETİ’NİN YIKILIŞI

Türklerin tarihleri boyunca kurdukları en büyük devletlerden biri olan Osmanlı Devleti, XIII. yüzyılın sonlarında, Kuzeybatı Anadolu’da kurulmuştur. Türkiye Selçukluları’nın bir uç beyliği iken, Marmara kıyılarında Bizans’a doğru gelişme şansı elde etmiş, kısa zamanda kuruluşunu tamamlayıp, kuruluşundan bir buçuk asır sonra İstanbul’u fethederek bir cihan devleti haline gelmiştir.

Devlet, kuruluşundan itibaren çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Bunun sebepleri uygulanan şuurlu bir politika , disiplinli ve güçlü bir askeri teşkilat , idari siyasetteki incelik, âdilâne davranış, taassuptan uzak, hoşgörüye dayanan bir din anlayışıdır. Bu anlayış doğrultusunda müslüman olmayanların kendi inançlarını serbestçe yaşamalarına izin vermesi, O’nun halkı üzerindeki prestiji ve nüfuzunu oldukça arttırmıştı. Osmanlı Devleti’nin gelişmesi, yeni toprak kazançları elde etmesi gelişi güzel değil, bir program dahilinde ve şuurlu bir biçimde gerçekleşmiştir. Uygulanan toprak rejimi ve vakıfların kuruluşu, şehir ve kasabalarda ilmi ve sosyal kurumların kurulmuş olması yalnız halkın değil, Osmanlı Devlet düzeninin de sağlam temellere dayanmasını mümkün kılmıştır.

XV., XVI. ve hatta XVII. yüzyıllarda muhteşem dönemlerini yaşayan devlet, İngiliz tarihçi ve düşünürü Arnolde Toynbee’nin tespit ettiği yeryüzünde kurulmuş en büyük üç imparatorluktan biridir. Bunlar; Roma, Osmanlı ve İngiliz (Britanya) İmparatorlukları’dır.

Dünyanın üç büyük kıtasında önemli toprakları ve stratejik noktalan, hakimiyetine alan Osmanlı Devleti, zirve dönemlerinde devrinin tek süper devleti durumundadır. Devlet; askeri, siyasi, ekonomik ve kültürel yönden çok yüksek bir seviyeye erişmiştir. Fakat daha sonraları Avrupa’da meydana gelen Rönesans, Reform, Fransız İnkılâbı gibi gelişmeler, bu kıtada büyük değişikliklere yol açmış ve Batı Medeniyeti denilen bugün hala varlığı, gücü devam eden yeni bir medeniyet doğmuştur. Fakat aynı paralelde gelişmeler Osmanlı Devleti’nde olmamış, Yeniçağ’ın en büyük dünya devleti, Yakınçağ’da hızlı bir gerilemenin içine girmiş ve XX. yüzyılın başlarında da çöküşle karşı karşıya kalmıştır.