Saray Eğitimi

Fatih Dönemi’nde yapılan Topkapı Sarayı devletin yönetildiği bir merkez olmanın yanında, devlet adamlarının yetiştirilmesi, şehzadelerin eğitimi, hanedanın diğer üyelerinin eğitilmesi gibi birçok fonksiyonu da üstlenmişti.

Saraydaki Eğitim Kurumları

Enderun

★ Bir nevi saray okulu olan Enderun ilk kez I. Murat Dönemi’nde Edirne Sarayı’nda açılmıştır.
★ II. Murat Devri’nde daha sistemli hale getirilen bu okulun dersleri arasına pozitif bilimler de konmuştur.
★Fatih Dönemi’nde tam olarak kuruluşu gerçekleştirilen Enderun Mektebi’ne öğrenci alma işi ilk dönemlerde devşirme sistemi olan Hıristiyan tebaanın zeki ve yetenekli çocukları alınıyordu.
★Bu sisteme göre ailelerin isteği ile sağlıklı çocuklar alınıp bir Türk ailesinin yanına veriliyordu. Burada çok iyi Türk ve İslam kültürünü alan bu çocuklar daha sonra Acemioğlanlar Ocağı’na gönderiliyordu.
Buradaki eğitimini tamamlayan çocuklar zeki ise Enderun Mektebi’ne askeri kabiliyetleri varsa Yeniçeri Ocağı’na gönderiliyorlardı.

Enderun mektebinde eğitim;

★ Büyük Oda
★ Küçük Oda
★ Doğancılar Odası
★ Seferli Odası
★ Kiler Odası
★ Hazine Odası
★ Has oda adı verilen yedi odada yapılırdı.
★ Eğitim verilen bu odalara ayrıca koğuş adı veriliyordu ve eğitim süresi 1-2 yıl arasındaydı.
★ Sarayın içinde olma özelliğini taşıyan enderun okulu askeri eğitimden güzel sanatlara kadar çok yönlü eğitim kurumları idi.
★ Alt odalardan eğitime başlayan öğrenciler kabiliyetlerini artırarak yükselirlerdi. Sportif faaliyetlerinin yanı sıra mutlaka bir sanat dalında uzmanlaşırlardı.
★ Enderun’da eğitimini tamamlayanların bir kısmı saray ve padişahın hizmeti için ayrılırlar. Diğerleri ise “ Taşraya çıkma” adı ile saray dışında önemli görevlere atanırlardı. Atama işleri her padişah değişikliğinde yapıldığı gibi 5 veya 7 yıl aralıklarla da yapılıyordu.

✍ Yükselme Dönemi’nde Enderun Mektebi’nden birçok vezir, sadrazam, kaptanıderya ve yüksek dereceli memur yetişmiştir.

Harem

Sarayın içerisinde Padişah’ın eşleri, çocukları ve cariyelerin yaşadığı bölümdür. Padişah’ın yaşadığı bölüme ise Hünkâr Dairesi denirdi.

★ Harem bir okul niteliğindeydi. Cariyeler Kalfaların sıkı denetimi altında ders görüyorlardı.

Eğitimin niteliği

★ Cariyeler özel yeteneklerine göre resim, müzik, edebiyat, örgü gibi dersler alıyorlardı.
★ Bununla birlikte dini bilgilerin yanında tarih okumaya da önem verilmekte idi.

Şehzadegan

Padişahların erkek çocukları için Saray içinde açılan okuldur. Şehzadeler ilköğretim eğitimlerini burada görürlerdi.