Son Osmanlı-Venedik Mücadelesi ve Türk Akınları

Fâtih Sultan Mehmed, Uzun Hasan ve Karamanlılarla olan doğudaki savaşları sırasında, Venedik’le her ne kadar sulh teşebbüsünde bulunmuş ise de, bu anlaşma istenilen şekilde gerçekleşmemişti. Padişahın, Kroya ile birlikte 150.000 duka altın talebini reddeden Venedik, Osmanlı donanmasının Kırım’da bulunduğu bir sırada, amiral Antonio Loredano’ya Anadolu sahillerini vurması için emir vermişti. Kesin şartları açık olmayan anlaşma süresi biter bitmez, Venedik amirali Türk sahillerinde bazı tahribatlar vücuda getirince, Fâtih Sultan Mehmed, Lepanto (İnebahtı) üzerine asker şevkini kararlaştırdı (161). Lepanto, Venediklilerle olan mücadelede önemli bir stratejik mevki idi. Maiyyetinde 30 veya 40.000 kişilik bir ordu ile iki aylık bir yolculuktan sonra Lepanto önlerine gelen Hadım Süleyman Paşa, kalenin Venediklilerce çok iyi bir şekilde tahkim edildiğini gördü. Mayıs 1477’de başlayan kuşatma, şiddetle sürdürülürken, yolların elverişli olmaması yüzünden toplar getirilemediği için, kale öünde top döktürülmeye başlanmıştı. Türk askerleri kaleye ok yağdırıp arka arkaya hücumlarda bulunurlarken, Venedik donanması erzak ve askerî yardım getirmişti. Gelen donanma aynı zamanda Hadım Süleyman Paşa’nın kuvvetleri üzerine ateş açarak büyük zayiat verdirdi. Civarda ordugâh kuracak ve savunma yapacak elverişli bir yer olmadığı için de, kale kuşatmasının sürdürülemeyeceği anlaşılmıştı. Denize hakim olan kalenin alınamayacağını padişaha bildiren Hadım Süleyman Paşa, onun emri ile kuşatmayı kaldırdı ve döktürmüş olduğu topları imha ettirdi.

Lepanto muvaffakiyetsizliği ile Venedik mücadelesinden vazgeçmeyen Fâtih Sultan Mehmed, yine Venedikliler tarafından müdafaa edilen Akcahisar (Kroya) üzerine de Arnavutluk sancak beyi Ali Bey’i gönderdi. Akcahisar, 5.000 kişilik bir Venedik birliği tarafından müdafaa edilmekte idi. Venedikliler ayrıca Françesko Kontarini kumandasında yardımcı kuvvet de gönderdiler. Kroya bütün zorlamalara rağmen ele geçirilemedi. Ancak yardıma gelen Venedik kuvvetleri karaya çıkarken baskın yapılarak tamamı imha edildi. Venedik amirali Françesko Kontarini de katledildi.

Fâtih Sultan Mehmed aynı yıl içinde, Turahanoğlu Ömer Bey’i, büyük bir akıncı kuvveti ile Venedik üzerine gönderdi. 1477 Ekim’inde gerçekleştirilen ve Kripoli akını adını alan bu müthiş akında Bosna sancak beyi Turahanoğlu Ömer Bey, Venediklilerin İzonzo (Aksu) nehri ile Kerç arasında kazmış oldukları geniş hendekleri aşarak, pusuya düşürdüğü Venedik kuvvetlerini imha etmiştir. Türk akıncıları karşısında hiçbir yerde tutunamayan Venedikliler, darmadağın ve perişan bir şekilde geri çekilmişlerdir. Bu durum Venedik’te telaş uyandırmıştır. Venedik generali Nuvellüs ile oğlunun öldürüldüğü bu akında, Toglimento ile izonzo arasındaki zengin ova bir ay kadar talan edilmiştir. Akıncılar Venedik şehrine çok yakın olan Piyove’ye kadar ilerlediler. Venedik ve çevresini iyice sindiren Turahanoğlu Ömer Bey, Kasım ayında Bosna’ya döndü. Türklerin çekildiği sırada, bir miktar kuvvet çıkaran Venedikliler hiçbir şey yapamadılar. Mocenigo Loredano’nun Türk sahillerinde yaptığı tahribat ve tecavüzlere bir cevap olan bu akında, Ömer Bey zengin bir ganimet ve çok sayıda eser ele geçirdi.