Sümer sanatının en etkileyici ürünleri, ortasındaki bir delikle tapınak duvarlarına çivilendiği anlaşılan bezemeli kabartmalardır. Bunların üzerinde genellikle tanrı sembolleri, tapınak inşası veya kutsal varlıkların betimlemeleri bulunur. Bu belgeler aracılığıyla Sümer kralları, tanrıları ve dini törenler konusunda bilgi edinmekteyiz. Krallar tarafından tapınağa hediye olarak sunulduğu anlaşılan kabartmaların birçoğunda çivi yazılı metinler de vardır.

Ur kentinde bulunmuş bir kabartmada kral Ur-Nammu kendisini başındaki sepet içinde tapınak inşası için tuğla taşıyan, tanrıların hizmetinde bir kişi olarak betimletmiştir. Yanında karısı ve çocukları da vardır. Birçok kabartmada boynuzlu başlıkları ile Sümer tanrıları da gözükür.Bazı kabartmalarda ise insan biçimindeki tanrı kabartması yerine güneş, ay, fırtına, su gibi tanrıları temsil eden semboller işlenmiştir. Sümerlerde heykeller de yine kutsal amaçlı olarak yapılmış ve tapınaklara hediye edilmiştir. Sümer heykelleri genellikle eller karın üzerinde bağlı, ibadet pozisyonunda yapılmıştır. Üzerlerinde sağ omuzu açıkta bırakan bir elbise vardır. Sümer heykellerinde tanrılar boynuzlu baş-lıklarıyla işlenmiştir. Kabartma ve heykellerde erkekler yanında kadınlar da işlenmiştir. Bu gelenek Sami kökenli toplumların Mezopotamya’ya gelişiyle, istisnalar dışında ortadan kalkacaktır.

Sümer dönemi mezarlarında bulunan zengin armağanlar,özellikle kral mezarlarında ele geçenler Sümer sanatının seçkin örneklerini oluşturur. Altın başta olmak üzere, Uzakdoğu’dan gelen değerli taşlardan yapılmış takılar süs eşyaları ve prestij ürünü müzik aletleri bunlardan bir bölümünü oluşturur. Kabartmalarda kutlama törenlerinde çalındığı gözüken lir, kral mezarına armağan olarak da konmuştur.

Örneğin “Ur Standardı” olarak bilinen müzik aleti, gövdesi(47 X 20 cm boyutlarında) bir yüzünde savaşa gidiş, diğer yüzünde ise savaştan dönüş ve başarının kutlanması işlenmiştir. Sahneler, deniz kabuklarının ve lapis lazuli gibi taşların ziftle tutturulması tekniğiyle yapılmıştır. Savaşa gidiş sahnesinde aynı tür kıyafet giymiş, benzer silahları olan Sümer askerlerinin varlığı düzenli orduların  oluşturulduğunu göstermektedir. Savaş arabası kullanılmakta, ancak henüz at evcilleştiril mediği için eşekler tarafından çekilmektedir. At MÖ ikinci binyıldan itibaren eşeklerin yerine arabaya koşulmaya başlanmış, ancak MÖ birinci binyılda üzerine binilerek süvari sınıfı oluşturulmuştur.

• Ur Standardı” olarak bilinen panodan ayrıntı.
• Sümerlerin savaş arabası kullandığını, arabaları eşeklerin çektiğini, düzenli askeri birliklerin oluşturulduğunu göstermektedir.

Kaynak: (Woolley 1934)