Türk – Sovyet İlişkileri

Türk Milleti, Millî Mücadele yıllarında Sovyetlerin de düşmanı olan Batı ülkelerine karşı büyük bir savaş yürütmüştü. Bu sırada Sovyetler bu mücadeleyi maddî ve manevî olarak desteklemişlerdi. Aynı zamanda bu desteğin de bir sonucu olarak, iki taraf arasında 16 Mart 1921 tarihinde Moskova’da bir Dostluk Antlaşması imzalanmıştı. Özellikle 1923 yılından sonra Türkiye ile İngiltere arasında ortaya çıkan Musul meselesi, Türk – Sovyet ilişkilerinin daha da gelişmesini sağlamıştı.

İki taraf arasında iyi ilişkilerin yaşandığı bu dönemde, 1925 yılında I. Dünya Savaşı’nın galip devletlerinin, Almanya’yı da yanlarına alarak, Locama Sistemini kurmaları, Sovyetler Birliğini oldukça rahatsız etmiştir. Bunun üzerine, iki ülke arasındaki ilişkiler daha da farklı bir boyut kazanarak, Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında 17 Aralık 1925 günü Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma, iki ülkenin özellikle siyasî alanda daha da yakınlaşmasını sağlamıştır.

Türkiye ile Sovyetler arasında siyasî alanda yaşanan bu yakınlaşma çok geçmeden diğer alanlara da yansımış ve bu çerçevede, 11 Mart 1927’de iki taraf arasında Ankara’da bir Ticaret Antlaşması imzalanmıştır.

Ancak, zaman içerisinde Türkiye Batı ülkeleriyle olan meselelerini çözüme kavuşturarak, bu ülkelerle ilişkilerini geliştirmeye başlayınca, Sovyetler bundan rahatsız olmuşlardır. Bu durum, iki taraf arasındaki ilişkilere de yansımış ve ilişkilerde bir mesafe ortaya çıkmıştır. İki ülke arasında, 17 Aralık 1928 tarihinde, 1925 tarihli Dostluk Antlaşması’nı iki yıl daha uzatan bir antlaşma imzalanmış olmasına rağmen, bu yıllarda, iki devlet bazı konularda karşı karşıya gelmeye başlamışlardır.

Özellikle Türkiye, 1930’lardan sonra Batılı büyük devletlerle normal ilişkiler kurmaya başlayınca da, buna paralel olarak Sovyetlerle olan ilişkileri zayıflamıştır