Türkiye’nin İslam Ülkeleriyle İlişkileri

Türkiye bu dönemde, Batılılaşma hareketleri çerçevesinde laiklik ilkesine de uygun olarak bir takım inkılâplar gerçekleştirirken, İslam ülkeleriyle dostluk ilişkilerini de geliştirmek istiyordu.

Bu istek doğrultusunda, ilk Önce Afganistan ile yakın ilişkiler kurulmuş ve 1 Mart 1921 tarihinde Türk – Afgan Dostluk Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile, iki ülke arasında ciddî bir dostluk sağlanmıştır. Bu dostluk çerçevesinde Afgan elçisi Ahmet Han 21 Nisan 1921’de Ankara’ya gelmiştir. İki ülke arasında yaşanan bu iyi ilişkiler çerçevesinde de 25 Mayıs 1928 tarihinde Ankara’da 1921 antlaşmasını teyit eder nitelikte yeni bir Türk – Afgan Dostluk Antlaşması daha imzalanmıştır. Böylelikle taraflar arasındaki dostluk ilişkileri devam etmiştir.

Bu dönemde, Türkiye’nin kısmen aktif olarak ilişkiler içinde bulunduğu bir başka İslam ülkesi ise İran olmuştur. Çünkü İran ile özellikle sınır meseleleri yüzünden, bazı sıkıntılar mevcut idi. Bu sıkıntılan ortadan kaldırmak maksadıyla iki ülke arasında, 22 Nisan 1926 tarihinde bir Güvenlik ve Dostluk Antlaşması imzalanmış ise de, bu antlaşma problemleri çözmek için yeterli olmamıştır. Bunun üzerine, 1928’de bir ek protokol imzalanarak 1926 antlaşması daha etkin hale getirilmiştir. Nihayet, 23 Ocak 1932’de, iki taraf arasında bir Dostluk Antlaşması imzalanarak, hem sınır meselelerinin çözülmesi sağlanmış, hem de dostluk ilişkileri gelişmeye başlamıştır.

Zaten, Türkiye’nin bu dönemde yürüttüğü dış politikada, genel olarak İslam ülkeleriyle bir menfaat çatışmasına girmesi söz konusu değildi. Ancak, Türkiye’de yapılan bazı inkılâplar ve özellikle Halifeliğin kaldırılması, bazı İslam ülkeleri tarafından hoş karşılanmamıştı. Bu sebeple, taraflar arasındaki ilişkilerde bir kopukluk meydana gelmişti. Ayrıca, bu dönemde genellikle İslam ülkelerinin Batılı devletlerin sömürgesi durumunda bulunmaları sebebiyle, Türkiye ile İslam ülkeleri arasındaki ilişkiler, İngiltere ve Fransa’nın etkisi altında kalmıştır.