FRANSIZ İHTİLALİ (1789) Fransız İhtilali’ni Hazırlayan Nedenler

★ Fransa’yı mutlakiyetle yöneten Kral XVI. Lui’nin krallığın kendisine sağladığı geniş yetkilere dayanarak burjuva ve köylü sınıfa karşı sorumluluk hissetmemesi,

★ Ülkede ruhban ve soyluların kral nezdinde ön plana çıkması,

★ Ekonomik gücü elinde tutan; ticaretle meşgul olan burjuva ve üretici konumunda olan köylü sınfının yönetimde hakları olmaması,

★ Asker ve vergi ihtiyaçlarının köylü ve burjuvadan karşılanması,

★ Yedi Yıl Savaşları’nın ve Amerikan bağımsızlık mücadelesine verilen desteğin Fransa ekonomisine getirdiği zararın telafisi için halka ağır vergiler yansıtılması,

★ Kral ve yöneticilerin lüks ve israf içinde yaşamalarına karşılık halkın sefaleti,

★ İngiltere ve ABD’de demokrasi yolunda atılan adımların ve bu çerçevede aydınlanmacı düşünürlerin (Diderot, Burke, Russo, Robespiyer, Volter, Monteskiyö) özgürlük, demokrasi, eşitlik ile ilgili görüşler ileri sürmeleri.

★ Aydınlanmacı düşünürlerin ileri sürdükleri fikirlerinden dolayı hapis cezası ve idam cezalarına çarptırılmaları, halkın yönetime karşı tepkisinin artması İhtilalin Gelişimi

★ Ekonomik sıkıntılar artınca Kral XVI. Louis (Lui), Etats – Generaux (Eta jenerö) Meclisi’ni toplantıya çağırmıştır.

★ Kralın vergi talebi üzerine halk temsilcileri çoğunlukta olduklarını iddia ederek bu meclisi ulusal (milli) meclis ilan ettiler ve bu meclisin onayı olmadan vergi toplanamayacağına karar verdiler.

★ Kral XVI. Lui, bu meclisi zorla dağıtmak istemiş; fakat “ulusal meclis” kendini “kurucu meclis” ilan etmiştir.

★ Kral yabancı askerlerle meclisi dağıtmak istemiş. Bunun üzerine halk ayaklanarak Bastil Hapishanesi’ni basmış ve mahkumları serbest bırakmıştır (17 Temmuz 1789).

Bastil Hapishanesi: İhtilalin simgesi haline gelmiştir. Orta Çağ’dan kalma bir kaledir. Bu olayın anısına madalyonlar basıldı ve sanatçılar bu olayla ilgilendiler. 19. yüzyılda yerle bir olan bu yere önce Napolyon zaferlerinin anısına bir fil heykeli, ardından da üç şanlı günü (27, 28, 29 Temmuz) sembolize eden bugünkü sütun yapılmıştır.

✍ 17 Temmuz 1789 günü Fransa’da ulusal bayram olarak kutlanmaktadır.

★ Kurucu meclis, Orta Çağ feodalite döneminden itibaren devam eden rahip ve soyluların ayrıcalıklarını kaldırarak İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirisi’ni yayınlamıştır.

İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirgesi’nin Önemli Maddeleri Şunlardır;

★ Özgürlük başkasına zarar vermeyen her şeyi yapabilmektir.

★ Herkes din, inanç ve düşünce özgürlüğüne ve düşüncesini açıklama hakkına sahiptir.

★ Egemenlik halkındır ve hiçbir kişi milletçe verilmeyen bir egemenliği kullanamaz.

★ Mülkiyet hakkı kutsaldır ve dokunulamaz.

★ Hiçbir kimse suçu ispatlanıncaya kadar suçlu sayılamaz.

★ İnsan ve vatandaş haklarının güvence altına alınması bir kamu gücünün varlığını zorunlu kılmaktadır. Kurucu meclis, anayasa hazırlayarak kralın yetkilerini sınırlamıştır.

✍ Fransa’da meşruti rejim resmen kurulmuştur.

Kral XVI. Lui bu meclisin aldığı kararları imzalamayınca (10 Ağustos 1792) idam edildi. Fransız İhtilali 1804 yılına kadar sürdü. Bu tarihte Napolyon Bonapart, İmparator seçildi. Fransa’da Birinci İmparatorluk Devri başladı.

Fransız İhtilali’nin Sonuçları ★ Krallık rejimi yıkılmıştır.

★ Meşruti yönetimler kurulmuştur.

★ Tüm dünyada eşitsizliğe dayanan sosyal yapılar değişmeye başlamıştır.

★ Sınıflar ayrımı kalkmıştır.

★ Milliyetçilik akımı güç kazanmıştır.

★ Çok uluslu devletler (imparatorluklar) yıkılmıştır.

★ Hürriyet, eşitlik, adalet ve insan hakları gibi tabirler ortaya çıkmıştır.

★ Yeni Çağ sona ermiş; Yakın Çağ başlamıştır.

★ 1830 – 1848 ihtilallerine zemin hazırlamıştır.