RÖNESANS

★ 15. ve 16. yüzyıllarda ilk olarak İtalya’da başlayıp daha sonra Avrupa devletlerine yayılan sanat, edebiyat, güzel sanatlar ve bilim alanındaki gelişmelerin tümüne birden Rönesans ismi verilmektedir.
★Sözlük anlamı “Yeniden Doğuş” anlamına gelen bu gelişme Yunan ve Roma uygarlıklarının araştırılmasıyla ortaya çıktı. Bu araştırma Avrupa’da Hümanizm hareketini başlatmıştır. Hümanizm İtalya’da edebiyatta ortaya çıkmasına karşın, mimari ve güzel sanatlarda da kendisini göstermiştir.

Hümanizm hareketinin öncüleri:

❖ Dante
❖ Petrarca (Petrark)
❖ Boccacio (Bokaçyo)

gibi sanatçılardır. Hümanizm insanın kendi kişiliğini tanımasını, kendi kanunlarını yapmasını, kendi haklarına sahip çıkmasını hedefliyordu.

Rönesansın İtalya’da Başlamasının Nedenleri

★ İtalya’nın önemli bir ticaret ve kültür merkezi olması,
★ İtalya’nın coğrafi konumu sebebiyle Yunan, Hellen, Mısır ve İslam uygarlığı ile yakın ilişki içinde olması,
★ Roma’nın, Hıristiyanların dini merkezi olması,
★ İtalya’nın ticaret merkezi olması yönü ile ekonomik durumunun iyi olması,
★ İstanbul’un fethinden sonra İtalya’ya giden bilginlerin Latince eserleri çeviri yapma yönünde çalışmaları

Rönesansın Nedenleri

★ Haçlı Seferleri neticesinde doğu uygarlığındaki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin Avrupa’ya ulaşması
★ İstanbul’un fethinden sonra buradaki bilim adamlarının ve alimlerin İtalya’ya gitmesi
★Antikite eserlerinin araştırılıp  incelenerek hümanizm hareketinin başlaması ve İslam medeniyetine ait eserlerin incelenmesiyle akılcı düşüncenin doğması
★ Coğrafi Keşiflerle zenginleşen burjuva sınıfının “mesen” adı verilen koruyucu aileler oluşturması
★ Avrupa’da yetenekli sanatçılarla bilim ve düşünce insanlarının ortaya çıkması
★ Matbaanın ve kâğıdın yaygınlaşmasıyla düşüncelerin dünyanın her yerine kolayca yayılması
★ Skolastik felsefenin önemini kaybetmesi

NOT :
İslam bilginleri pozitif bilimlerde çağdaş Avrupa’dan oldukça ileriydi. 12. yüzyıl boyunca Arapça’dan Latinceye yoğun olarak tercümeler yapıldı. Avrupa’da kurulan üniversitelerde İbni Sina’nın tıp alanında yazdığı eserler İbni Heysem’in Fizik ve Astronomi ile ilgili bir çok eseri ders kitabı olarak gösterildi.

Doğu medeniyetinin Avrupa’yı aydınlatışı, iki asra yakın Müslümanların elinde kalmış olan ve bugün de pek çok İslami eserin bulunduğu İtalya’nın “SİCİLYA ADASI”, diğeri ise 8 asır İslam egemenliğinde kalan İspanya “ENDÜLÜS” aracılığıyla olmuştur.
Müslümanlar İspanya, Portekiz, İtalya, Kıbrıs ve Fransa’nın bir bölümünü içine alan, Avrupa’nın büyük bir kısmını ele geçirdiklerinde bu bölgelerde çok önemli ilmi ve kültürel değişiklikler olmuştur. Doğu kültürünün Avrupa’yı aydınlatması Rönesans’a dek sürmüş, Rönesans’ın ve aydınlanmanın nedeni doğu kültürü olmuştur. Çünkü o dönemde Kurtuba, Sevilla, Palermo ve Granada gibi İslam hakimiyetindeki kentlerde bir kültür merkezi olma özelliği gözlenirken Paris, Roma gibi diğer Avrupa şehirleri bu durumdan son derece uzaktır.

Rönesansın Yayılması

İtalya’da başlayan Rönesans hareketleri (1494-1559) İtalya Savaşları ve Hıristiyanların Papa’yı ziyareti sonucunda Avrupa’ya yayılmaya başladı.
Rönesans Hareketleri İtalya’da önce edebiyat alanında kendini gösterdi.

❖ Dante
❖ Petrarca (Petrark)
❖ Boccacio (Bokaçyo)

İtalya’nın ilk hümanistleri oldular.

Bunları:

❖ Machivalli (Makyavel)
❖ Gişarden (Gişarden)
❖ Ariyosto (Ariosto)
❖ Tasso (Tasso), takip etti.

Resimde;

❖ Leonardo Da Vinci (Leonardo da Vinsi)
❖ Ciotto (Gioto)
❖ Rafaello (Rafeel)
❖ Gentile Bellini (Centile Bellini) gibi sanatçılar takip etti.

Mimaride ise;

❖ Michelango (Mikelanj)
❖ Donetello (Donetello)
❖ Ghiberti (Ciberti) gibi sanatçılar ön plana çıktı.

✍ Leonardo da Vinci’nin Azize Ana ve Meryem, Monalisa ve Son Akşam Yemeği; Michelangelo’nun Mahşer Freski, Meryem Ana motifleri ön plana çıkan eserleridir.

Fransa’da Rönesans Hareketleri daha çok bilim alanında gelişti.

❖ Rabelais (Rable)
❖ Calven (Kalven)
❖ Pleiade (Playd)
❖ Ronsard (Ronsar)
❖ Marot (Marot)
❖ Montaigne (Monteyn)
❖ Pierre Lesco (Pier Lesko) gibi düşünürler ön plana çıktı.

Almanya’da, Erasmus, Luter (Luther), Alber Dürer (Albreeht Durer) ve Röklen Rönesansı temsil etmişlerdir.
Luther İncili Almanca’ya çevirerek Reform’a zemin hazırlamıştır.
İngiltere’de, Şekspir (Shakespeare); Hamlet, Makbet, Otello, Kral adlı tiyatro eserlerini yazmıştır.
İspanya’da, Servantes (Cervantes) ve Velaskes (Velasguzs)
Hollanda’da, Rembrant
Polonya’da, Kopernik (Copernicus) gibi bilginler tarafından Rönesans temsil edilmiştir. Kopernik, Dünyanın yuvarlak olduğunu ve güneşin etrafında döndüğünü açıklamıştır.

Rönesans Hareketinin Sonuçları

★ Avrupa’da deney ve gözleme dayalı pozitif düşünce ön plana çıktı.
★ Skolastik düşünce yıkıldı.
★ Bilim ve teknolojide yeni gelişmeler oldu.
★ Avrupa’da resim, heykel, edebiyat ve mimari önemli bir düzeyde gelişme gösterdi.
★ Kilise zayıfladı, Reform Hareketleri’ne zemin hazırlandı.
★ Eğitim ve öğretime önem verildi. Endüstrinin gelişmesinde altyapı oluştu.
★ Dini konular açıkça tartışılmaya başladı.
★ Toplumsal gelişme hızlandı.
★ Hümanistler, insan ve tabiatı konu alan ve insanı merkeze koyan eserler vermeye başladılar.

NOT :

Rönesans’ın Avrupa dışında pek fazla etkisi görülmedi.
Osmanlı Devleti Dünya Gücü Dönemi’ni yaşadığı için bilim, teknik ve mimari alanlarda Avrupa’dan ileri düzeydeydi. Bu sebepten Osmanlı Devleti, Avrupa’da yaşanan bu gelişmelerden yararlanma ihtiyacı duymadı; fakat Avrupa Devletleri
Rönesans’ın etkisiyle hızlı bir gelişme sürecine girdiler.