Tanzimat Fermanı 

Tanzimat Dönemi (1839-1876) Osmanlı tarihinde yepyeni bir dönemin başlangıcıdır. Türkler böylece yönünü doğudan batıya dönmüştür. Ülkenin siyasi, sosyal, askeri yönlerde kötü gidişatının önüne geçmek isteğiyle daha geniş yeniliklerin yapıldığı bir devirdir. Yapılması düşünülen düzenlemeler ile alakalı ferman yazıldıktan sonra, şu anki Gülhane Parkı’nda duyurulduğu  için Gülhane Hatt-ı Hümayunu ismiyle de bilinir. Mustafa Reşit Paşa tarafından sürdürülen ıslahat projesi, bir ferman biçiminde padişahın, önemli devlet adamlarının, yüksek mevkili memurların, ulemanın, Ermeni ve Rum Patriklerinin, Yahudi Hahamının, esnaf temsilcilerinin, yabancı elçilerin ve kalabalık bir halk topluluğunun önünde okundu.

Fermanda 150  senden bu yana kanunlara saygısızlık nedeniyle devletin yıkımlara uğradığı, halbuki devletin yeri, verimli toprakları, yetenekli halkı göz önüne alınırsa, Allah’ın izniyle ülkenin eski kuvvetine tekrar kavuşabileceği vurgulanıyordu. Bunun için de yeni yasalar konulmasının icap ettiği  ve yeni kanunların dayandırılacağı ilkelerin şunlar olduğu belirtiliyordu:

1.  Müslüman ve müslüman olmayan bütün halkın mal, namus ve can güvenliğinin sağlanması.

2. Herkesten belli usullere ve kazancı oranında vergi alınması.

3. Tüm halkın yasalar önünde eşit tutulması, mahkemelerin açık yapılması ve hiç kimsenin mahkeme kararı olmadan öldürülmemesi.

4. Herkesin mal ve mülk edinmesinin sağlanması, istediğinde bunları satması ya da yenisini alması, çocuklarına miras olarak bırakma hakkının bulunması.

Padişah, bu fermana ve bu ferman göz önünde bulundurularak yapılacak yasalara saygı göstereceğine dair herkesin önünde yemin etti. Böylece, ilk defa bir Osmanlı Padişahı, çok geniş olan yetkileri üzerinde bir kanun gücünün varlığını tanımış oluyordu. Fakat Fermanda yer alan noktaların çoğu yerine getirilmedi ve istenilen başarı maalesef sağlanamadı.

Bunun sebepleri ise şunlardır:

1. Batı’dan alınan yeniliklerin derinliğine anlaşılamamış olması ve sadece şeklen benimsenmiş olması.

2. Azınlıklara verilen hakların büyük devletlerce istismar edilmesi. Avrupalı büyük devletler Fermandaki ilgili maddeye dayanarak, içte meydana gelen azınlıklarla ilgili en basit bir olayda bile hak koruma bahanesiyle Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışmaktan geri durmamışlardır. Bu durum devletin işini çok zorlaştırmış ve yıkılmasında büyük etkisi olmuştur.